Người đọc Kinh Thánh nhận thấy phong tục chôn cất và những hầm mộ của người Do Thái rất thú vị từ câu chuyện về sự chết và sự phục sinh của Chúa Giê-xu. Mặc dù các sách Phúc Âm không cung cấp vị trí chính xác của ngôi mộ Chúa Giê-xu, mặc dù truyền thống và khảo cổ học ủng hộ vị trí được truyền miệng của Mộ Thánh, nhưng chúng cũng cung cấp một số chi tiết thú vị về phong tục chôn cất của người Do Thái và kiểu cách các ngôi mộ được sử dụng trong thế kỷ thứ nhất. Và vì Chúa Giê-xu được an táng trong một ngôi mộ mới, nơi chưa từng có ai được chôn cất (Lu-ca 23:53), nên kiểu mộ của Ngài chắc hẳn là một trong hai kiểu phổ biến từ thế kỷ thứ nhất.
Những ngôi mộ của người Do Thái vào thế kỷ thứ nhất bao gồm hai loại: kokhim và arcosolia. Phổ biến nhất là kokhim. Kokh (số ít) là một cái hốc dài và hẹp được khoét vào đá, trong đó có thể đặt thi thể, quan tài hoặc hộp đựng hài cốt. Ngôi mộ theo phong cách kokhim điển hình là một một căn buồng hình vuông được đục đẽo vào sườn đồi. Lối vào một ngôi mộ kokhim bình thường là một ô cửa nhỏ hình vuông, người vào phải khom lưng. Chiều cao của căn buồng thường thấp hơn chiều cao của một người nên người ta thường khoét một hố vuông trên sàn của hầm mộ. Cái hố này là nơi đặt một chiếc ghế dài ở ba mặt của căn phòng, nơi thi thể của những người đã khuất có thể được tẩn liệm.
Sau khi căn buồng và hố vuông được khoét, kokhim được khoét ngang bằng với mặt trên của băng ghế và vuông góc với tường của ngôi mộ theo hướng ngược chiều kim đồng hồ, từ phải sang trái, ở mọi bức tường ngoại trừ bức tường có lối vào. Một đến ba kokhim thường được cắt trên mỗi bức tường. Kokh có trần hình vòm thô và có chiều dài bằng chiều dài của người đã khuất hoặc quan tài. Sau khi người quá cố được đặt vào kokh, một tảng đá sẽ được chặn ngay lối vào. Những viên đá nhỏ và thạch cao giúp bịt kín thêm phần bị hở ra tại cửa mộ. Ngôi mộ được niêm phong như thể hòa làm một với sườn đồi xung quanh.
Sau một năm, khi cái xác đã phân hủy hết, phần xương của người chết được thu gom và cất vào hộp đựng hài cốt. Sau khi xương được cho vào hộp hài cốt, có thể được đặt trong một hốc nhỏ (kokh) bên trong hầm mộ hoặc trên băng ghế hay sàn buồng chính của hầm mộ. Những chiếc hộp đựng hài cốt được làm bằng đá vôi mềm (một số ít được làm từ đất sét hoặc gỗ) và bao gồm phần hộp để đặt xương cùng một cái nắp.
Ban đầu, những chiếc hộp đựng hài cốt chỉ sử dụng cho một người, vì vậy kích thước của hộp là chiều dài của xương đùi, chiều rộng và chiều cao của xương chậu và hộp sọ. Tuy nhiên, cũng có nhiều hộp hài cốt chứa xương của nhiều người (có nhiều mẩu xương không nguyên vẹn). Hầu hết các hộp đựng hài cốt đều được trang trí với những hình khắc gấu, mặc dù chúng có thể đơn giản. Những người thợ thủ công chuyên nghiệp đã trang trí các hộp hài cốt bằng cách sử dụng com-pa, thước kẻ, thước thẳng, dao khắc, thước khoét, vồ và đục.
Nhiều hộp đựng hài cốt có dòng chữ bằng tiếng Do Thái, tiếng Aramaic và tiếng Hy Lạp. Những dòng chữ này không phải do những người thợ chuyên nghiệp thực hiện mà được các thành viên trong gia đình thực hiện trong bóng tối của hầm mộ để dễ nhận dạng người đã khuất. Các nhà khảo cổ khai quật ở phía nam Thành-cổ Giê-ru-sa-lem vào năm 1990 đã phát hiện ra một chiếc hộp đựng hài cốt được trang trí lộng lẫy mang dòng chữ “Joseph, con trai của Caiaphas” (tức Cai-phe), vị thầy cả thượng phẩm đã nộp Chúa Giê-xu cho Phi-lát. Chiếc hộp chứa xương của một người đàn ông khoảng sáu mươi tuổi, và trong hốc mắt của hộp sọ có hai đồng xu. Tục chôn cất có từ thế kỷ thứ nhất TCN đến thế kỷ thứ nhất SCN. Người Do Thái cũng chôn cất người chết của mình trong quan tài trong thời kỳ này.
Ngoài hầm mộ kokhim, hầm mộ arcosolia bắt đầu xuất hiện lẻ tẻ trong thế kỷ thứ nhất. Arcosolia là một không gian giống như băng ghế với trần hình vòm được đẽo theo chiều dài của bức tường. Phong cách chôn cất này đắt tiền hơn vì chỉ có ba nơi chôn cất tồn tại trong hầm mộ thay vì sáu hoặc chín như thường thấy trong các hầm mộ kokhim. Khoảng 130 ngôi mộ arcosolia đã được phát hiện ở Jerusalem và hơn một nửa trong số đó cũng chứa kokhim. Có thể đặt hài cốt (hộp xương) trên băng ghế arcosolia.
Ngôi mộ được xác định là mộ của Chúa Giê-xu bên trong Mộ Thánh ban đầu là một arcosolium (số ít) với một phòng chờ; tuy nhiên, qua nhiều thế kỷ của những người hành hương và nhiều sự phá hủy khác nhau trong suốt lịch sử Hội-thánh đã làm biến dạng và xóa sạch ngôi mộ. Những gì du khách nhìn thấy ngày nay là một công trình kiến trúc sau này; tuy nhiên, ngôi mộ ban đầu chứa một arcosolium theo phong cách thế kỷ thứ nhất.
Tục lệ mai táng phản ánh những giá trị, triết lý và tôn giáo của con người. Kiểu hầm mộ được người Do Thái sử dụng trong thế kỷ thứ nhất khác biệt đáng kể so với kiểu hầm mộ được sử dụng trong thời Cựu Ước, phản ánh sự phát triển của quan điểm về cái chết và thế giới bên kia từ thời Cựu Ước đến Tân Ước.
Dịch: Eunice Tu
Nguồn: cbnisrael.org
Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com