Richard Huỳnh

Francis Bacon là cha đẻ của chủ nghĩa Duy Nghiệm và phương pháp khoa học , đồng thời là người thiết lập nền móng cho cuộc Cách Mạng Khoa Học (xem [1]). Ông đặt ra chủ nghĩa Duy Nghiệm chủ trương rằng quan sát thực nghiệm là phương tiện chính để xác định tri thức và xét đúng sai, nghịch lại với chủ nghĩa Duy Lý trước đó dựa vào suy diễn lập luận. Ông cũng thiết lập và phổ biến phương pháp suy luận quy nạp cho việc tìm hiểu khoa học, gọi đơn giản là phương pháp khoa học. Francis Bacon tin rằng khoa học phải hướng đến việc làm đời sống con người tốt lên qua những phát minh chứ không phải chỉ để suy ngẫm.  Ông đề xuất rằng con người có vai trò chăm sóc và làm sáng tỏ thiên nhiên. Bằng hiểu biết về thiên nhiên và sử dụng các công cụ, con người có thể quản lý và chỉ đạo cách thiên nhiên để tạo ra những kết quả mong muốn. Nhờ đó, ông tin rằng con người sẽ làm chủ thiên nhiên và loài người sẽ vượt qua cảnh bất lực, đói nghèo, khốn khổ và đạt sự bình an, thịnh vượng và an toàn. Với triết lý, phương pháp, và khải tượng của mình, Francis Bacon đã đặt nền móng cho cuộc Cách Mạng Khoa Học đem lại cho chúng ta cuộc sống hiện đại, con người làm chủ thiên nhiên ngày nay.

Vì là cha đẻ của chủ nghĩa Duy Nghiệm và phương pháp khoa học, và là người thiết lập nền móng, phương pháp và mạng lệnh cho cuộc Cách Mạng Khoa Học, nhiều người nghĩ Francis Bacon không tin vào tôn giáo. Đáp lại, Francis Bacon đã viết bài luận “Về Niềm Tin Vô Thần (Of Atheism)”, phân tích sự vô lý, bản chất tôn giáo và tác hại đáng ghét của nó, trong đó có câu nói nổi tiếng “một chút khoa học làm suy nghĩ con người nghiêng về vô thần; nhưng khoa học sâu sắc lại đem tâm trí con người đến với tôn giáo”. Sau đây là bài luận “Về Niềm Tin Vô Thần” của ông, với một ít diễn giải của người dịch.

VỀ NIỀM TIN VÔ THẦN – OF ATHEISM (bản gốc xem [2])

“Tôi thà tin vào tất cả các câu chuyện hoang đường trong các huyền thoại, hay bộ Talmud, hay bộ Koran, còn hơn tin rằng vũ trụ này không được kiến thiết bởi một trí tuệ. Bởi vậy Đức Chúa Trời không bao giờ làm phép lạ để thuyết phục suy nghĩ vô thần, vì các việc bình thường của Ngài cũng đủ để thuyết phục nó.”

Thuyết vô thần tin rằng thế giới này tự nhiên có, không được tạo dựng bởi thần nào cả. Francis Bacon nói rẳng ông thà tin vào các huyền thoại hoang đường còn hơn tin vào điều này. Từ vật lý vũ trụ (xem [3]) đến sinh học phân tử (xem [4]) đều thể hiện những thiết kế phức tạp nhưng chính xác đến kỳ lạ, mà sai lệch đi một chút là chẳng thể có vũ trụ hay sự sống. Kinh Thánh nói thiên nhiên tạo hóa bày tỏ quyền năng và thần tính của Đức Chúa Trời cho loài người (Rô-ma 1:19-20, Thi Thiên 19:1-4). Với Francis Bacon, tự sự tồn tại của vũ trụ này với những quy luật vật lý chính xác của nó đã là phép lạ bày tỏ Chúa. Chúa chẳng cần phải làm thêm phép lạ gì nữa để thuyết phục kẻ vô thần.

“Quả thật, một chút khoa học làm suy nghĩ con người nghiêng về vô thần; nhưng khoa học sâu sắc lại đem trí óc con người đến với Cơ Đốc giáo. Vì khi trí óc con người nhìn vào những thứ nguyên (second cause) cách rời rạc, nó đôi khi dừng lại ở đó, và không đi thêm; nhưng khi nó nhìn vào những chuỗi liên kết chúng, kết nối và xâu chuỗi chúng lại, nó sẽ thấy cần phải đến với Đấng Tạo Hóa Đức Chúa Trời.“

Cái này là hiệu ứng tâm lý Dunning-Kruger (xem [5]) khi người mới biết chút ít thường quá tự tin về hiểu biết của mình. Càng đào sâu họ sẽ càng thấy nhiều điều mình chưa biết. Tại sao trái đất quay quanh mặt trời? Vì trọng lực. Đó là biết một, thế cái gì tạo ra trọng lực? Cái gì tạo ra cái tạo ra trọng lực? Cái gì tạo ra cái tạo ra…cái tạo ra cái tạo ra trọng lực? Cái gì là căn nguyên (first cause), không có cái tạo ra nhưng lại tạo ra những cái khác? Trọng lực, cái tạo ra trọng lực, cái tạo ra cái tạo ra trọng lực… đều là những thứ nguyên (second cause), những thứ được tạo ra bởi cái gì đó. Tương tự như vậy với những quy luật khác như điện từ, nhiệt động lực học. Và tại sao tất cả những quy luật vật lý lại kết hợp nhịp nhàng với nhau tạo nên thế giới phức tạp và tươi đẹp này (xem [3], [4])? Khi xâu chuỗi chúng lại, ta sẽ thấy cần phải có Đấng Tạo Hóa Đức Chúa Trời, đấng Tự Hữu Hằng Hữu (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14) là căn nguyên của mọi điều và kiến thiết mọi điều để tạo nên thế giới nhịp nhàng tươi đẹp này. Người chỉ biết một chút khoa học chưa có kiến thức suy nghĩ đủ sâu để nhận ra điều này.

“Này, ngay cả những trường phái bị nói là vô thần nhất lại thể hiện niềm tin tôn giáo nhất; đó là trường phái của Leucippus và Democritus và Epicurus. Bởi vì thật đáng tin hơn gấp ngàn lần, rằng 4 nguyên tố có thể thay đổi, và 1 nguyên tố thứ năm bất biến, được sắp đặt cách hợp lý và vĩnh cửu, không cần một Đấng Sáng Tạo, hơn là một hằng đoàn những phần hay hạt siêu nhỏ không được sắp đặt, có thể tạo ra thế giới trật tự và tươi đẹp này mà không cần người thống lĩnh siêu nhiên.”

Leucippus là triết gia Hy Lạp đặt ra khái niệm phân tử 500 năm trước công nguyên. Democritus là học trò của ông, là người lý thuyết rằng mọi vật trong vũ trụ đều tạo nên từ phân tử. Epicurus là người đề xuất rằng con người được tạo thành chỉ bởi phân tử (nghịch với Plato cho rằng con người gồm phần thể xác và linh hồn), và khi con người chết thì thể xác hư nát, không có linh hồn hay sự sống sau cái chết. Vì vậy, Epicurus khuyên con người hãy tận hưởng các thú vui thể xác đời này vì sau khi chết chẳng còn gì cả. Người Epicurean (người theo Epicurus) là người có tư tưởng tập trung hưởng mọi thú vui thể xác, sống xa hoa, ăn uống tiệc tùng, đắm chìm tửu sắc, v.v.. trước khi chết. 

Với Francis Bacon, vô thần cũng là một loại tôn giáo, và những người vô thần thể hiện niềm tin tôn giáo nhất. Một tôn giáo là một trường phái dạy, một niềm tin tôn giáo là niềm tin vào những điều được một trường phái dạy. Francis Bacon thấy thà tin rằng thế giới này được ngẫu nhiên tạo thành từ năm nguyên tố (kiểu ngũ hành ngày xưa), còn dễ hơn là tin rằng thế giới bởi hàng tỷ tỷ tỷ tỷ hạt siêu nhỏ tạo thành lại có thể ngẫu nhiên tạo ra các trật tự tươi đẹp mà không có bàn tay quản trị của đấng Sáng Tạo. 

Ngày nay, người ta thấy vũ trụ được tinh chỉnh đến độ cả những giáo sư vô thần nổi tiếng như Stephen Hawking nghĩ hoặc phải có vô vô số vũ trụ nhưng rất rất hiếm vũ trụ chứa sự sống, hoặc vũ trụ chúng ta được tạo ra bởi người ngoài hành tinh, hoặc vũ trụ là một thế giới mô phỏng (computer simulation) bởi loài người có trình độ khoa học kỹ thuật siêu cao nào đó (xem [3]). Để chối bỏ đấng Sáng Tạo, người vô thần sẵn sàng tin vào những thứ cũng chẳng thể thấy được nhưng có quyền năng sáng thế tương tự. Có thể họ thích vậy là vì khác với Chúa, người ngoài hành tinh tạo ra vũ trụ này không đòi hỏi gì ở họ.

“Kinh Thánh nói rằng “Kẻ ngu dại nói trong lòng rằng: chẳng có Đức Chúa Trời” (Thi Thiên 14:1). Kinh Thánh không nói, kẻ ngu dại nghĩ trong lòng mình rằng; vì hắn nói điều này để thuyết phục chính mình, vì hắn muốn như vậy, hơn là vì hắn hoàn toàn tin điều này, hay bị thuyết phục về nó. Bởi chẳng ai chối bỏ việc có thể có một Chúa Trời, trừ những người quả quyết rằng chẳng có Chúa Trời. Có vẻ rằng niềm tin vô thần ở trên môi miệng hơn là ở trong tim con người, là bởi việc này: kẻ vô thần sẽ luôn luôn nói về ý kiến đó của họ, như thể chúng luôn tự thấy yếu đuối trong lòng, và thấy vui khi được thêm sức bởi sự chấp nhận của người khác. Hơn nữa, bạn sẽ có những kẻ vô thần luôn cố gắng tìm kiếm môn đồ, khi nó cạnh tranh với các tôn giáo khác. Và, hơn hết, bạn sẽ thấy một số người chịu bắt bớ vì niềm tin vô thần, và nhất quyết không bỏ đạo; trong khi nếu họ thực sự nghĩ rằng chẳng có thần thánh gì cả, tại sao họ lại làm khổ mình?”

Francis Bacon tiếp tục phân tích tính tôn giáo của người vô thần. Có vẻ trong thâm tâm họ cũng không thật sự vững tin về điều này lắm, vậy nên họ cứ phải luôn nói về điều đó và thấy vui và được thêm sức bởi sự thuận theo của người khác. Nếu họ thực sự nghĩ rằng chẳng có thần thánh gì, sao họ lại mất công vì chuyện đó? Sao người vô thần cũng thể hiện các hành động của tôn giáo như tuyên xưng đức tin, truyền đạo môn đồ, và sẵn sàng chịu bắt bớ chứ nhất quyết không bỏ đạo cho một điều họ chẳng tin? Vậy nên vô thần cũng là một loại tôn giáo, cũng hăng hái đi cạnh tranh với các tôn giáo khác. 

Bình thường, ta tin ta làm, ta không tin ta không mất công vô ích. Như tôi (người dịch) không tin có người ngoài hành tinh, nhưng tôi mất công kêu gọi mọi người đừng tin có người ngoài hành tinh làm gì? Mà sao tôi có thể chứng minh rằng không có người ngoài hành tinh, dù chưa ai thấy người ngoài hành tinh cả? Và tôi cũng chẳng mất công chịu bắt bớ vì không tin có người ngoài hành tinh để làm gì. Tin có Chúa, chối bỏ Chúa là mất Chúa, mất sự sống đời đời trên thiên đàng với Chúa, vậy nên thà chịu bắt bớ. Còn không tin có người ngoài hành tinh, chối bỏ không có người ngoài hành tinh có mất gì đâu, vậy chịu bắt bớ làm gì? Sao phải mất công vô ích cho một thứ không có?

“Epicurus bị kết tội rằng ông ta là kẻ vô thần nhưng che dấu vì danh tiếng mình, khi ông quả quyết rằng có những điều thiêng liêng, nhưng lại vui hưởng chúng mà chẳng thừa nhận đấng quản lý thế gian. Đó là lý do người ta nói ông ta chỉ ứng biến; nhưng trong thâm tâm ông vẫn nghĩ chẳng có Chúa Trời. Nhưng chắc chắn là ông ta có phỉ báng; vì những lời của ông ta là quý phái và thiêng liêng: “Chẳng có sự bất kính nào trong việc từ chối tin vào các thần của con người: sự bất kính là ở việc tin về các thần những điều mà người ta tin ở họ”. Plato không thể nói hơn được nữa. Và mặc dù ông ta (Epicurus?) có đủ tự tin để chối bỏ các tổ chức (tôn giáo), ông ta không có khả năng phủ nhận điều tự nhiên. Người da đỏ ở châu Mỹ có tên gọi cho các thần của họ, dù họ không có tên cho Đức Chúa Trời: cũng như những người chưa tin Chúa  có những tên như Jupiter, Apollo, Mars, v.v.. nhưng không có từ Đức Chúa Trời; điều này cho thấy ngay cả những  dân tộc thiếu văn minh cũng có khái niệm về Chúa Trời, dù họ không hiểu độ cao sâu của nó. Vậy nên nghịch lại với những người vô thần, những người hoang dã nhất lại cùng phe với những triết gia sâu sắc nhất.”

Epicurus tin rằng con người tạo nên bởi phân tử thể xác, không có linh hồn (trái với Plato). Ông không phủ nhận có thần thánh, nhưng tin rằng thần thánh không động gì đến chuyện thế gian. Francis Bacon tính người nghĩ rằng thần thánh không quản lý hay tác động chuyện thế gian chính là người vô thần cách thực dụng vì họ sống như thể thần thánh không tồn tại (kiểu tôi không tin có người ngoài hành tinh, tôi chẳng mất tuyên xưng, truyền đạo hay chuyện bắt bớ vì niềm tin này làm gì, mà chỉ sống như thể người ngoài hành tinh không tồn tại và không liên quan đến đời sống mình). Francis Bacon nói dù người vô thần có thể đủ tự tin để chối bỏ các tổ chức tôn giáo, nhưng họ không thể phủ nhận điều tự nhiên là cả những người hoang dã nhất cũng đồng ý với các triết gia sâu sắc nhất. Họ cũng tin có thần, có Trời, dù không hiểu độ cao sâu của điều này.

“Những kẻ vô thần biết suy nghiệm rất hiếm: phái Diagoras, phái Bion, có lẽ phái Lucian, và một số khác; nhưng họ vẫn nhìn có vẻ trội hơn điều khả năng thật của mình; bởi vì tất cả những lời bài bác kích mà một tôn giáo hay mê tín hay bị nói, phần bất lợi đều là bị dán nhãn bởi tên những kẻ vô thần. Nhưng những kẻ vô thần vĩ đại thực sự đều là những kẻ đạo đức giả; luôn chạm vào những thứ thiêng liêng, nhưng không có cảm xúc; vậy nên cuối cùng họ phải trở nên chai lì.”

Diagoras là một võ sĩ đấm bốc huyền thoại người mà chính mình, 2 con, và các cháu nhiều lần thắng giải Olympic của Hy Lạp xưa. Ông từ chối lên đỉnh Olympus và được thần thoại hóa như Hercules (Héc-quyn), chỉ muốn được nhớ như một người bình thường. Bion ở Borysthenes là một triết gia Hy Lạp với nhiều triết lý về những nghịch cảnh khổ đau của đời sống, như nghèo đói, tai họa… Ông chối bỏ việc mình là người vô thần, nhưng người ta nói ông là người vô thần vì ông triết lý như thể thần thánh không tồn tại và không tác động chuyện thế gian. Lucian ở Samosata là nhà trào phúng người La Mã, chuyên trào phúng và mỉa mai nhiều trường phái triết học (như Socrates), chuyện về các vị thần, các chuyện siêu nhiên, v.v.. Diagoras, Bion và Lucian đều không nhận mình là người vô thần, nhưng họ đều nghĩ như thể thần thánh không can dự gì đến thế gian này, vậy nên Francis Bacon tính họ là người vô thần cách thực dụng. Ông khen họ biết suy nghiệm, giỏi hơn phần lớn kẻ vô thần khác. Nhưng ông vẫn tính họ không thực sự giỏi, vì các điều xấu họ chê ở tôn giáo đều được thực hiện bởi những kẻ vô thần cách thực dụng như vậy. Và họ đạo đức giả vì mỉa mai những thứ thiêng liêng, các hình tượng, giá trị mà thần thánh đại diện.

“Các nguyên nhân của suy nghĩ vô thần là: (1) những phân rẽ của tôn giáo, nếu có quá nhiều; nếu chỉ có 1 sự phân rẽ chính sẽ tăng lòng cuồng nhiệt cho cả hai bên;  nhưng nhiều phân rẽ sẽ đem đến suy nghĩ vô thần. (2) Một điều nữa là những tai tiếng xì-căng-đan của các linh mục; khi ra lời thánh Bernard nói, người ta bây giờ không thể nói linh mục cũng giống người thường, vì thực tế là người thường không tệ như các linh mục. (3) Điều thứ ba là, thói quen nói tục nhạo báng những điều thiêng liêng; chút này chút kia làm mất đi sự tôn kính với tôn giáo. (4) Và cuối cùng là, những những thời điểm học hành nhiều, đặc biệt với lúc bình an và thịnh vượng; bởi khó khăn và nghịch cảnh uốn suy nghĩ con người tới tôn giáo.”

Ở đây Francis Bacon liệt kê các nguyên nhân ông nghĩ khiến người ta tin theo vô thần. Điều thú vị là chúng không phải là bằng chứng để chứng minh không có thần thánh (như tai tiếng xì căng đan của linh mục đâu liên quan gì đến việc có Chúa hay không, cũng như xì căng đan của một viên chức nhà nước Mỹ đâu liên quan tới chuyện có tổng thống Mỹ hay không). Chúng chỉ là lý do khiến người ta dễ tin vào thuyết vô thần hơn. Điều này cho thấy vô thần là một loại niềm tin tôn giáo.

“Kẻ từ chối một Đức Chúa Trời phá hoại sự cao quí của con người; vì hiển nhiên là con người kết nối với con vật qua xác thịt mình; và, nếu con người không có kết nối với Đức Chúa Trời qua tâm linh, con người sẽ là một con vật bản năng và thấp hèn. Niềm tin vô thần phá hủy hào khí và khả năng nâng cao bản tính của con người. Hãy xem ví dụ một con chó, và hãy xem lòng can đảm và hào phóng nó trở nên khi thấy mình được chăm sóc bởi con người; một người với nó như là Đức Chúa Trời, hay một melior natura [bản tính cao đẹp hơn]; thể hiện một lòng can đảm mà với một loài vậy như vậy, nếu không có niềm tin vào một bản chất cao đẹp hơn của mình, sẽ không bao giờ đạt được. Vậy nên con người, khi họ dựa vào và tin tưởng được sự bảo vệ và ơn phước từ thiên thượng, sẽ thu được sức mạnh và niềm tin mà bản chất con người tự nó không thể đạt được. Bởi vậy, niềm tin vô thần trong mọi khía cạnh đều đáng ghét bởi điều này, rằng nó tước đoạt bản chất con người mất những điều giúp họ có thể nâng cao mình lên khỏi những yếu đuối của mình.”

Xét trên khía cạnh niềm tin thì Francis Bacon thấy niềm tin vô thần là niềm tin đáng ghét và có hại, vì nó tước đoạt của con người điều giúp họ vượt qua những yếu đuối của xác thịt để có sức mạnh và niềm tin để sống cách cao quý. Về xác thịt thì con người cũng chỉ như con vật mà thôi, người không tin có thần thánh hay linh hồn sẽ chỉ sống để thỏa mãn tham muốn của xác thịt mình (như triết lý Epicurus). Ngày nay khi niềm tin vô thần lan rộng, con người tin mình xuất thân từ khỉ và sống theo tham muốn xác thịt mình như loài thú. Vậy nên các tệ nạn như quan hệ tình dục bừa bãi, phá thai, bội ước (ly dị là bội ước trong hôn nhân), tư kỷ, gian trá, tham lam ngày một nhiều. Chỉ khi có sự kết nối với Đức Chúa Trời qua tâm linh, học theo bản tính cao đẹp hơn của Chúa, tin cậy sự bảo vệ và ơn phước từ thiên thượng, con người mới có thể sống vượt lên bản tính xác thịt của mình mà sống cách cao quý mạnh mẽ hơn.

“Với nhiều người riêng lẻ như thế nào, thì với các quốc gia cũng vậy. Chưa từng có một nước nào đầy hào khí như La Mã. Về quốc gia đó, hãy Cicero nói: Dù chúng ta rất tự hào về đất nước mình, nhưng chúng ta không có đông đúc như người Tây Ban Nha, cũng không mạnh mẽ như người Pháp, không mưu mẹo như người Carthage, không tài nghệ như người Hy Lạp, không hiểu biết về việc nhà như người Ý và Latin ở đất này. Chỉ trong lòng thành kính, tôn giáo, và hiểu biết về sự phù hộ của những vị thần bất tử cai trị và quản lý mọi vật, là chúng ta vượt trên mọi quốc gia và mọi dân tộc.”

Ảnh hưởng của tôn giáo lên từng người thể nào thì lên quốc gia cũng thể ấy. Francis Bacon trích lời Cicero, triết gia nổi tiếng của La Mã cổ đại, nhận định rằng chính lòng thành kính, tôn giáo, và niềm tin vào sự phù hộ của những vị thần bất tử cai trị và quản lý mọi vật (những điều nghịch với niềm tin vô thần) đã khiến người La Mã cổ đại vượt trên các dân tộc xung quanh. Vào thời Francis Bacon, cuộc cải cách Tin Lành đã biến đổi xã hội nước Tin Lành cách mạnh mẽ, khiến những nước Tin Lành như Anh, Đức, Mỹ, Bắc Âu… trở nên hùng mạnh đứng đầu thế giới (xem [6]). Tôn giáo đúng đắn giúp đất nước hùng cường.

Qua bài luận “Về Niềm Tin Vô Thần”, người đặt nền móng của cuộc Cách Mạng Khoa Học, cha đẻ của Chủ Nghĩa Duy Nghiệm Và Phương Pháp Khoa Học đã thể hiện rất rõ quan điểm của mình. Với Francis Bacon, thà tin vào các huyền thoại hoang đường hay thuyết ngũ hành sai lạc còn đúng hơn tin rằng thế giới tuyệt đẹp với hằng hà sa số nguyên tử cùng các định luật tự nhiên này lại tự nhiên có mà không được kiến thiết quản lý bởi một Đấng Sáng Tạo. Tự thế giới này đã là một phép màu của Chúa, và Chúa không cần làm hơn để thuyết phục người vô thần. Về mặt triết lý và khoa học, người vô thần là người mới chỉ biết một chút chứ chưa biết đủ nhiều và suy nghĩ đủ sâu. Vô thần cũng là một loại tôn giáo, cũng tuyên xưng đức tin, hăng hái truyền đạo cạnh tranh với các tôn giáo khác, có khi còn chịu bắt bớ chứ không bỏ đạo. Người vô thần thực dụng là người không chối bỏ chuyện có thần, nhưng sống như thể các thần không quản lý tác động gì đến thế giới này, thực ra là người thông minh hơn, nhưng đạo đức giả, và chai lì với những giá trị thiêng liêng. Người ta hay theo niềm tin vô thần vì những lý do không liên quan gì đến việc có thần hay không, như chuyện tai tiếng của linh mục giáo hoàng. Niềm tin vô thần là đáng ghét vì nó tước bỏ khỏi con người điều có thể giúp con người sống hơn loài thú, vượt lên khỏi bản tính xác thịt của mình. Khi có sự kết nối với Đức Chúa Trời trong tâm linh cùng niềm tin vào sự bảo vệ và ơn phước của Chúa, con người sẽ có sức mạnh để sống cách cao quý đẹp đẽ hơn. Lòng mộ đạo khiến một quốc giả trở nên hùng mạnh. 400 năm sau thời của Francis Bacon, tôi thấy những nhận định ấy đến nay vẫn đúng.

Bài luận “Về Niềm Tin Vô Thần” của Francis Bacon cho thấy khoa học và Cơ Đốc giáo không mẫu thuẫn nhau mà bổ trợ cho nhau. Khoa học theo Francis Bacon giúp con người hiểu biết và làm chủ thiên nhiên, còn Cơ Đốc giáo giúp con người vượt qua bản tính xác thịt của mình và sống cách cao quý đẹp đẽ hơn, giống như Martin Luther King đã nói: “Khoa học nghiên cứu, tôn giáo giải nghĩa.Khoa học cho con người tri thức là sức mạnh, tôn giáo cho con người sự khôn ngoan để kiểm soát. Khoa học chủ yếu xem xét các số liệu, tôn giáo chủ yếu xem xét các giá trị. Hai điều này không đối lập, chúng tương hỗ cho nhau. Khoa học giữ cho tôn giáo khỏi ca hát rơi vào trũng tin những điều phi lý làm què quặt và ngu ngốc đến tê liệt. Tôn giáo giữ cho khoa học khỏi rơi vào vũng lầy của chủ nghĩa vật chất và vô đạo đức.”

Richard Huynh

Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

*** Một số điều thú vị mà người dịch nhận ra về khoa học theo Francis Bacon và khoa học của người vô thần như thuyết tiến hóa, Big Bang:

• Khoa học theo Francis Bacon là khoa học Duy Nghiệm, xác minh bằng quan sát thực nghiệm, trái ngược với tư duy Duy Lý chủ yếu là suy diễn lý luận. Còn khoa học của người vô thần thì tỷ lệ suy diễn lý luận khá cao, thực nghiệm 1 phần thì suy diễn từ 10 đến 100 phần, rõ ràng là khoa học Duy Lý.
• Khoa học theo Francis Bacon là việc tìm hiểu thiên nhiên để có thể quản trị thiên nhiên đem lại đời sống tốt đẹp hơn cho con người. Còn khoa học của người vô thần là kể những chuyện hàng trăm ngàn – hàng chục tỷ năm trước, chẳng thấy liên quan gì đến việc quản trị thiên nhiên hay làm đời sống con người tốt đẹp hơn.
• Khoa học theo Francis Bacon là khoa học phát minh sáng chế, tạo ra công cụ giúp con người quản trị thiên nhiên và phát triển đời sống. Còn khoa học của người vô thần là hoạt động suy ngẫm diễn giải thuần túy, chưa thấy ra phát minh gì. Hi vọng ngày nào đó họ sẽ chế ra phòng tiến hóa hay máy tạo vũ trụ giúp phát triển đời sống con người.

Nếu khoa học là việc học hiểu thiên nhiên, phát minh sáng chế các công cụ giúp con người quản trị thiên nhiên, thì rõ ràng người tin Chúa như Francis Bacon cũng có thể làm tốt điều này. Và thực sự, người Cơ Đốc và Do Thái giáo chiếm 85% số người đoạt giải Nobel, giải thưởng danh giá nhất thế giới được trao cho những người được xem là đã đem lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại (xem [7]). Khoa học của người vô thần với thuyết tiến hóa, Big Bang là khoa học Duy Lý, chỉ là suy diễn lý luận chuyện hàng trăm ngàn hàng chục tỷ năm trước, chẳng giúp ý gì cho con người. Và quả thật, người vô thần chiếm 35% số giải Nobel lĩnh vực văn học nhưng chỉ chiếm bình quân 6% các lĩnh vực khác (xem [8]). Điều này cho thấy người vô thần giỏi nhất là kể chuyện.

Tài Liệu Tham Khảo

[1] Cuộc Cách Mạng Khoa Học
https://en.wikipedia.org/wiki/Scientific_Revolution
[2] Of Atheism
https://www.bartleby.com/lit-hub/reference/of-atheism/ 

[3] Fine-tuned universe

https://en.wikipedia.org/wiki/Fine-tuned_universe

[4] Có phải có “hữu cơ” nghĩa là có sự sống? Thế nào là vật chất sống?
https://bachkhoa.name.vn/2023/01/24/co-phai-co-huu-co-nghia-la-co-su-song-the-nao-la-co-su-song/ 

[5] Hiệu ứng Dunning Kruger
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dunning%E2%80%93Kruger_Effect_01.svg 

[6] CÁC BIẾN ĐỔI XÃ HỘI ĐẦY QUYỀN NĂNG CỦA CUỘC CẢI CÁCH TIN LÀNH
https://hoithanh.com/57238/cac-bien-doi-xa-hoi-day-quyen-nang-cua-cuoc-cai-cach-tin-lanh.html 

[7] Có phải tôn giáo là đối nghịch với khoa học?
https://bachkhoa.name.vn/2023/01/28/co-phai-ton-giao-la-doi-nghich-voi-khoa-hoc/

[8] Danh sách người vô thần đoạt giải Nobel
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_nonreligious_Nobel_laureates

Hồi nhỏ, tôi hay được học ở trường rằng tôn giáo là thế lực phản khoa học. Tôn giáo đã bắt bớ Galileo khi ông nói trái đất quay xung quanh mặt trời, và thiêu sống Bruno khi ông nói vũ trụ là có vô số ngôi sao hành tinh. Nhưng khi lớn lên, biết tiếng Anh, đọc nhiều tài liệu quốc tế như trang Wikipedia, tôi thấy không phải như vậy. Hơn 85% người đoạt giải Nobel tin ở Kinh Thánh, chuyện của Galileo và Bruno không phải là tôn giáo bắt bớ khoa học, cũng như niềm tin Kinh Thánh đã giúp các nước Tin Lành như Mỹ, Anh, Đức phát triển. Sau đây tôi xin trình bày các điều này.

I. So sánh lượng người đoạt giải Nobel theo tôn giáo và vô thần

Hình 1. Phân bố giải Nobel theo tôn giáo, theo sách “100 năm giải Nobel” Baruch A. Shalev [1]

Nobel là giải thưởng danh giá nhất thế giới được trao cho những người được xem là đã đem lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại trong 5 lĩnh vực vật lý, hóa học, sinh học, y học, hòa bình và văn học. Ta hãy xem tỉ lệ những người đoạt giải Nobel theo các tôn giáo, như một cách đánh giá định lượng đóng góp của những người theo tôn giáo khác nhau vào khoa học nói riêng hay sự phát triển của nhân loại nói chung. [1]

Theo biểu đồ, ta thấy người vô thần, bất khả tri và suy nghĩ tự do chiếm 10.4% số người đoạt giải Nobel. Họ có thể tự hào là mình hơn hẳn số người của Phật Giáo (1.1%), Hồi Giáo (0.8%) hay Ấn Giáo (0.7%). Điều thú vị là người vô thần đạt hơn 35% giải Nobel trong lĩnh vực văn học, các giải còn lại bình quân chỉ 6% [2]. Như vậy thật ra người vô thần đạt giải về văn chương kể chuyện là nhiều, không phải về khoa học như họ nghĩ.

Phần lớn người đạt giải Nobel theo Cơ Đốc Giáo (65.4%), sau đó là Do Thái Giáo (21.1%). Cả hai tôn giáo này đều theo Kinh Thánh, đều tin ở Đức Chúa Trời (dù người Do Thái không tin ở Chúa Giê-xu và Tân Ước). Tôn giáo theo Kinh Thánh chiếm hơn 85% lượng người đạt giải Nobel, gấp hơn 8.5 lần người vô thần và 85 lần các tôn giáo khác. Như vậy ta thấy không phải tôn giáo nào cũng giống nhau, hay người vô thần giỏi hơn người theo tôn giáo, mà là những người theo Kinh Thánh vượt trội tuyệt đối về lượng đóng góp đem lại ích lợi cho nhân loại trong các lĩnh vực khoa học, hòa bình và văn chương được giải Nobel.

Ngoài ra, dù người vô thần, bất khả tri và suy nghĩ tự do chiếm 10.4% số người đạt giải Nobel, các nước vô thần như Liên Xô, Trung Quốc, Bắc Hàn chỉ chiếm hơn 4% số người đạt giải [2.1]. Vậy là phần lớn người vô thần được giải Nobel khi họ đang sống ở các nước có truyền thống Cơ Đốc giáo, thừa hưởng nền văn hóa, kinh tế, khoa học và xã hội mà truyền thống Cơ Đốc mang lại, chứ còn các nước vô thần có rất ít.

II. Chuyện Galileo và Bruno bị bắt bớ

Chuyện của Galileo và Bruno bị bắt bớ hay được dùng để minh họa việc tôn giáo chống nghịch với khoa học. Hồi còn nhỏ, tôi hay nghe kể là Galileo bị tòa án tôn giáo bắt phạt phải rút lại việc nói trái đất quay xung quanh mặt trời, còn Bruno bị thiêu trên giàn lửa vì nói vũ trụ có vô số ngôi sao hành tinh. Giờ khi lớn lên, đọc cái tư liệu lịch sử quốc tế tiếng Anh, biết thêm về hoàn cảnh lịch sử và chi tiết câu chuyện [3], [4], tôi thấy nó không phải là tôn giáo chống nghịch khoa học, mà họ bị vạ lây cuộc Phản Cải Cách [5] chống lại Cải Cách Tin Lành [6].

Cả hai chuyện đều xảy khi Giáo Hội Trung Cổ đang phát động Phản Cải Cách [5] (1545-1648) chống lại người Tin Lành do chỉ tin theo Kinh Thánh chứ không theo giáo lý Giáo Hội [7]. Để làm vậy, họ kích động các hoàng đế và lãnh chúa châu Âu tấn công vùng đất người Tin Lành gây ra chiến tranh tôn giáo ở Pháp [8] và cuộc chiến 30 năm [9] làm hàng triệu người chết. Họ còn dùng tòa án Dị Giáo [10] để cấm đoán và bắt bớ tất những ai nghịch lại giáo lý mình, mà chủ yếu là người Tin Lành, riêng ở Anh có hơn 300 người Tin Lành bị thiêu sống [11]. Cả Galileo và Bruno đều bị truy tố bởi tòa án Dị Giáo này.

Chuyện của Galileo [3] (1633) phức tạp vì ông là bạn của giáo hoàng Urban VIII, người đã bảo trợ và cho phép ông xuất bản cuốn sách của mình, “Cuộc Trao Đổi Về Hai Hệ Thế Giới Chính”, dù nó gây tranh cãi vì đi ngược với suy nghĩ mặt trời quay xung quanh trái đất của triết gia Hy Lạp cổ đại Ptolemy, quan điểm mà Giáo Hội Trung Cổ ủng hộ. Tuy vậy, giáo hoàng Urban VIII yêu cầu Galileo thêm các luận điểm của mình vào sách, và Galileo đặt lời giáo hoàng vào nhân vật Simplicio (kẻ khờ khạo). Sau vài tháng xuất bản, giáo hoàng Urban VIII cấm xuất bản nó và yêu cầu xem xét lời lẽ trong sách. Nhà sử học Dava Sobel nói lúc đó giáo hoàng Urban VIII bị tấn công bởi các vấn đề phe phái trong Vatican. Chuyện của Galileo bị nêu lên bởi những người trong giáo hội là kẻ thù của ông, rồi hồng y Tây Ban Nha cáo buộc giáo hoàng yếu kém trong việc bảo vệ Giáo Hội. Tình bạn với Galileo bị giáo hoàng đặt sau những cảm giác bị bắt ép và lo lắng cho số phận mình. Được cái là sau khi bị Tòa Án Dị Giáo phán xét, Galileo vẫn ở bình an. Ông ở chơi với tổng giám mục Piccolomini của Siena một thời gian rồi về nhà mình tiếp tục nghiên cứu và viết sách. Chuyện Galileo nói “và trái đất vẫn quay” ở trong ngục là một lời đồn không có thật xuất hiện sau này.

Về phần Giordano Bruno [4] thì ông bắt đầu là một tu sĩ dòng Dominican, đến Geneva ông chuyển sang theo Tin Lành dòng Calvin, đến Wittenberg (nơi Martin Luther xuất bản 95 luận đề) ông theo Tin Lành dòng Martin Luther. Nhưng đến đâu ông cũng gây tranh cãi và bị rút phép thông công. Cuối cùng ông quay lại Ý để dạy học, rồi lại gây tranh cãi. Trong hoàn cảnh Giáo Hội Trung Cổ đang sục sôi cuộc Phản Cải Cách, tòa án Dị Giáo đang ra sức bắt bớ cấm đoán những tư tưởng đối nghịch và thiêu sống hàng ngàn người Tin Lành khắp châu Âu [11], việc một kẻ từng là giáo sĩ Dominican rồi chuyển sang Tin Lành và nay nói những điều nghịch Giáo Hội ngay sát Vatican là chuyện không thể chịu được. Bruno bị Tòa Án Dị Giáo kết án tử hình không chỉ vì nói vũ trụ có vô số hành tinh mà chủ yếu là vì tội nói nghịch giáo lý Giáo Hội Trung Cổ cùng các giáo sĩ của họ. Đây quả là chuyện đáng tiếc, nhưng nó không phải là chuyện tôn giáo chống khoa học. Hàng ngàn người Tin Lành đã chết vì đức tin của mình vào lúc đó, và Bruno chỉ bị vạ lây bởi tòa án Dị Giáo vì thói hay gây tranh cãi của ông.

Nhưng các chuyện liên quan đến tòa án Dị Giáo như thế này đã kết thúc. Cuộc chiến đấu của người Tin Lành đã thành công với hòa ước Westphalia [12], công nhận quyền tự do tôn giáo và quyền độc lập của các nước Tin Lành. Kể từ đó, người Tin Lành tự do sống theo Kinh Thánh là cơ sở của niềm tin của 85% số người đoạt giải Nobel như ở trên, và các nước Tin Lành tự do phát triển vũ bão về kinh tế và khoa học, trở thành các nước Mỹ, Đức, Anh, Hà Lan và Bắc Âu giàu mạnh mà ta biết ngày nay.

III. Vì sao Kinh Thánh và Tin Lành giúp khoa học phát triển?

Ta đã thấy Kinh Thánh là nền tảng của tôn giáo 85% người đoạt giải Nobel, và các nước gốc Tin Lành như Mỹ, Đức, Anh, Hà Lan hay Bắc Âu đều là những nước giàu mạnh với kinh tế khoa học phát triển hàng đầu thế giới. Sau đây tôi xin nêu một số lý do:

1. Yêu cầu học Kinh Thánh giúp phát triển văn hóa đọc sách và phổ cập giáo dục

Vì Kinh Thánh và Tin Lành xem việc học và nghiên cứu Kinh Thánh là tâm điểm của lòng mộ đạo, các nước Tin Lành đi đầu trong việc xóa mù chữ, phổ cập giáo dục, viết và in sách: “Bản dịch Kinh Thánh sang tiếng Đức của Luther là thời điểm quyết định cho sự phát triển của nỗ lực xóa mù chữ cho người dân thường, đồng thời kích thích việc in ấn và phổ biến sách và tiểu luận tôn giáo. Kể từ năm 1517, các loại tiểu luận tôn giáo ngập tràn nước Đức và nhiều nơi khác ở châu Âu. Đến năm 1530 đã có hơn 10 000 xuất bản phẩm với tổng cộng 10 triệu ấn bản…” [13] Khoa học không thể phát triển chỉ nhờ một ít học giả, nó cần cả xã hội có văn hóa ham mê đọc sách và nghiên cứu để phát triển.

2. Kinh Thánh dạy nếp sống thánh khiết, đức hạnh và nhân ái là tiền đề cho kinh tế, xã hội và khoa học phát triển

Khoa học không thể phát triển trong một xã hội gian dối, tham lam, tranh cạnh. Quan điểm Tin Lành cho rằng “khi mỗi cá nhân trải nghiệm ân điển cứu chuộc của Thiên Chúa, cùng lúc họ sẽ nhận thức về trách nhiệm của mình trong nỗ lực thay đổi bản thân… và bảo đảm duy nhất cho sự cứu rỗi chính là những chỉ dấu về nếp sống thánh khiết, đức hạnh và nhân ái” [13] Vậy nên văn hóa Tin Lành yêu cầu mỗi người phải tự ứng hầu trực tiếp trước Chúa về đời sống mình chứ không chỉ ở trong giáo hội là được, tạo nên ý thức đạo đức cá nhân mạnh mẽ. Nhà sử học Max Weber nhận định đạo đức Tin Lành đã sinh ra tinh thần tư bản chủ nghĩa giúp xã hội các nước Tin Lành phát triển vũ bão [14].

3. Niềm tin ở sự sáng tạo và tể trị của Đức Chúa Trời bảo vệ người tin Kinh Thánh khỏi các mê tín dị đoan

Kinh Thánh nói Đức Chúa Trời là Chúa dựng nên trời đất và luật lệ của Ngài cho chúng hằng còn (Thi Thiên 119:89-91). Điều này có nghĩa là ta có thể tìm hiểu các quy luật thiên nhiên và tin chắc sẽ không có gì đi ngược chúng trừ khi Chúa cho phép. Francis Bacon, cha đẻ của chủ nghĩa duy nghiệm [15], nói rằng “Đức Chúa Trời, thực ra, đã quyết hai quyển sách, không chỉ một. Tất nhiên, chúng ta đều quen với quyển sách đầu Ngài viết, là quyển Kinh Thánh. Nhưng Ngài cũng đã viết quyển sách thứ hai là tạo hóa”. Vậy nên, người theo Kinh Thánh được khuyến khích tìm hiểu các quy luật tự nhiên để quản trị muôn vật theo mạng lệnh Chúa (Sáng Thế Ký 1:28). Và vì Chúa tể trị, họ không phải sợ bất kỳ thế lực siêu nhiên nào, vong hồn, ma quỷ, hay các thần lạ. Ở những nước có truyền thống Cơ Đốc, khi đạo Cơ Đốc suy sụp, các hình thức mê tín dị đoan tăng lên, như xem sao, ma quỷ, phù thủy, v.v… Trước việc này, có người đã nói rằng không phải khoa học giúp kiểm soát mê tín dị đoan, mà văn hóa Cơ Đốc với truyền thống nhấn mạnh bày tỏ lẽ thật chung và cấm các điều mê tín huyền ảo bí mật đã làm điều này [16]

Nói tóm lại, hồi nhỏ tôi hay nghe rằng tôn giáo là thế lực phản khoa học, và bắt bớ các nhà khoa học như Galileo và Bruno. Lớn lên, biết tiếng Anh, tiếp cận các thông tin quốc tế, tôi biết rằng các tôn giáo theo Kinh Thánh chiếm 85% số người đoạt giải Nobel là giải thưởng danh giá nhất cho những ai có đóng góp về khoa học, văn học và hòa bình cho nhân loại. Chuyện Galileo và Bruno là do Giáo Hội Trung Cổ đang ra sức chống lại cuộc Cải Cách Tin Lành nên lập tòa án Dị Giáo để cấm đoán và bắt bớ tất cả những gì nghịch lại giáo lý mình, 2 ông chỉ bị vạ lây. Điều này hiện không còn nữa vì Cải Cách Tin Lành đã thắng lợi, người Tin Lành dành được quyền tự do tôn giáo, tự do học và làm theo Kinh Thánh. Các nước Tin Lành được độc lập và phát triển mạnh mẽ thành các nước Mỹ, Đức, Anh… đứng đầu về kinh tế văn hóa khoa học ngày nay.

Sở dĩ niềm tin Kinh Thánh và các nước Tin Lành đạt được những điều trên là vì (1) xem trọng và việc đọc sách và nghiên cứu, (2) nhấn mạnh ý thức sống thánh khiết, đức hạnh và nhân ái cách cá nhân trước Chúa và (3) tin cậy các quy luật thiên nhiên nhờ sự tể trị của Đức Chúa Trời, không sợ các thứ siêu nhiên hay mê tín dị đoan. Vậy nên có tôn giáo và niềm tin đúng sẽ giúp phát triển khoa học, kinh tế, xã hội.

Richard Huynh

Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

Bài Tham Khảo

[1] Tôn giáo của những người đoạt giải Nobel
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Religion_of_Nobel_Prize_winners.png

[2] Danh sách những người đoạt giải Nobel không có tôn giáo
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_nonreligious_Nobel_laureates

[2.1] Số lượng người đạt giải Nobel theo nước
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Nobel_laureates_by_country

[3] Galileo’s affair
https://en.wikipedia.org/wiki/Galileo_affair

[4] Giordano Bruno
https://en.wikipedia.org/wiki/Giordano_Bruno

[5] Counter-reformation
https://en.wikipedia.org/wiki/Counter-Reformation

[6] Protestant reformation
https://en.wikipedia.org/wiki/Protestant_Reformation

[7] PETER WALDO, CƠN ĐỊA CHẤN ĐẦU TIÊN
https://hoithanh.com/63810/peter-waldo-con-dia-chan-dau-tien.html

[8] French Wars of Religion
https://en.wikipedia.org/wiki/French_Wars_of_Religion

[9] Thirty years war
https://en.wikipedia.org/wiki/Thirty_Years%27_War

[10] Roman Inquisition
https://en.wikipedia.org/wiki/Roman_Inquisition

[11] List of Protestant martyrs of the English Reformation
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Protestant_martyrs_of_the_English_Reformation

[12] Peace of Westphalia
https://en.wikipedia.org/wiki/Peace_of_Westphalia

[13] Cải Cách Kháng Nghị (Cải Cách Tin Lành)
https://vi.wikipedia.org/wiki/C%E1%BA%A3i_c%C3%A1ch_Kh%C3%A1ng_ngh%E1%BB%8B

[14] The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Protestant_Ethic_and_the_Spirit_of_Capitalism

[15] Francis Bacon

https://en.wikipedia.org/wiki/Francis_Bacon

[16] As Traditional Religion Declines, Superstition—Not Atheism—Is the Big Winner
https://intellectualtakeout.org/2018/05/as-traditional-religion-declines-superstition-not-atheism-is-the-big-winner/

Chúng ta hay nghe nói về những mẫu vật được ước tính hàng chục triệu năm tuổi bằng phương pháp đo đồng vị phóng xạ. Nhưng có ai đã kiểm chứng rằng con số hàng chục triệu năm này là đúng? Năm 1992, một nhà địa chất học đã thử thu thập mẫu đá nham thạch tạo thành từ sự phun trào của núi lửa St Helens mới 10 năm trước, gửi đi định tuổi ở các phòng thí nghiệm uy tín, và nhận được kết quả từ 350,000 đến 3.4 triệu năm. Điều này cho thấy phương pháp định tuổi này sai rất sai. Bài này sẽ giải thích lý do nó và nhiều phương pháp định tuổi khác bị sai. Điều thú vị là sai lầm này là ứng nghiệm lời tiên tri của Kinh Thánh về con người vào thời kỳ cuối ở 2 Phi-e-rơ 3:3-4. 

I. Thí nghiệm kiểm tra độ chính xác của phương pháp định tuổi bằng đồng vị phóng xạ K-Ar bằng đá nham thạch tạo ra từ vụ phun trào của núi lửa St Helens năm 1980      

Vào tháng 5 năm 1980, núi lửa St Helens bùng nổ, thổi bay 400m đỉnh núi, để lại một miệng núi lửa lõm trống hình móng ngựa. Những đợt phun trào tiếp tục suốt năm, nhưng đến tháng 10 thì đã đủ ổn định để nham thạch phun ra từ bên trong núi có thể tụ lại trong miệng lõm (hình trên). Tới năm 1986, nó đã thành một mái vòm cao 350m và đường kính rộng 1060m. Vụ phun trào của núi St Helens cho ta một cơ hội độc nhất để kiểm tra các phương pháp đo tuổi thọ vì ta biết thời gian thực tế lúc vòng đá nham thạch được tạo nên. Các phương pháp định tuổi đều dựa trên những giả định (assumptions), vì ta chỉ có thể đo thành phần hóa chất trong mẫu vật hiện tại. Ta không thể quay ngược thời gian để đo thành phần hóa chất mẫu vật khi nó mới tạo thành, hay điều gì xảy ra với mẫu vật sau đó. Để kiểm tra độ chính xác của phương pháp định tuổi bằng đồng vị phóng xạ, nhà địa chất học Steve Austin thu thập mẫu đá nham thạch mới (gọi là dacite) này vào năm 1992 [1].
[1] Lessons from Mount St Helens 

Sau khi chuẩn bị một tập những mẫu con, tiến sĩ Austin gởi chúng đến một phòng thí nghiệm thương mại nổi tiếng để đo độ chính xác của phương pháp định tuổi phóng xạ K-Ar*. Một số mẫu con được chuẩn bị dạng đá nguyên khối, trong khi một số được chọn để nhấn mạnh các thành phần làm nên mẫu đá. “Tuổi” của các mẫu con khác nhau được định theo phương pháp định tuổi bằng đồng vị phóng xạ K-Ar, áp dụng những giả định chuẩn, như trong bảng dưới.

Mẫu vật	Tuổi ước lượng
Đá nguyên khối	350,000 +/- 50,000
Tập trung hầu hết dạng hornblende	900,000 +/- 200,000
Tập trung hầu hết dạng pyroxene	2,800,000 +/- 600,000

Tuổi đo được theo phương pháp định vị phóng xạ K-Ar của đá núi lửa từ núi St Helens

Tuổi của đá núi lửa từ vòm nham thạch ước lượng bằng phương pháp định lượng đồng vị phóng xạ K-Ar là từ 350,000 đến 2,800,000 năm, nhưng thực tế là vòm đá được tạo dựng chỉ mới 10 năm trước. Rõ ràng là lượng “tuổi” đo được là sai rất sai. 

II. Tại sao phương pháp định tuổi bằng đồng vị phóng xạ bị sai?

Phương pháp định tuổi đồng vị phóng xạ K-Ar là phương pháp định tuổi mẫu vật đá nham thạch bằng cách đếm lượng phân tử đồng vị Ar trong đá. Nó giả định hầu hết phân tử đồng vị Ar ban đầu đã thoát ra khỏi đá khi còn là dung nham nóng chảy, rồi khi dung nham nguội lại thành đá thì nó kín khí nên không phân tử Ar nào thoát từ trong ra hay xâm nhập từ ngoài vào được. Vậy nên lượng phân tử Ar tìm thấy trong đá đều là từ phân tử K phân hủy mà thành. Bằng cách đếm lượng phân tử Ar trong đá, ta có thể ước tính thời gian từ lúc đá nguội lại và trở nên kín khí cho đến nay [2].
[2] K–Ar dating – Wikipedia  

Nhưng hãy giả sử chúng ta thấy 1 xô nước với 1000ml nước bên trong, được đặt dưới 1 vòi nước đang nhỏ giọt với tốc độ 1ml/giây, hỏi rằng xô nước đã ở đó bao lâu. Một giáo sư toán học sẽ suy đoán từ những số liệu đo được và tính ra là nó đã ở đó 1000 / 1 = 1000 giây. Nghe thật lô-gic, thật khoa học, nhưng suy đoán của ông dựa trên 2 giả định: (1) xô nước ban đầu trống rỗng, và (2) tốc độ 1ml/giây được giữ nguyên như vậy từ lúc ban đầu. Nhưng 2 giả định này có thể không đúng. Có thể ai đó đã xả nước hơn nửa xô rồi sau đó khóa vòi lại không chặt, để rỉ 1 ml/giây như ta thấy hiện nay. Khi đó ta không thể biết được thời gian xô nước đã ở đó. Chỉ có người đã đặt xô nước ở đó mới có thể biết nó thật ra đã ở đó bao lâu và nước đã chảy thế nào.
[3] How dating methods work 

Một giả định then chốt của phương pháp K-Ar là tất cả phân tử đồng vị Ar đã thoát ra khỏi đá nham thạch trong khi nó còn nóng chảy (xô nước ban đầu trống). Nhưng giả định đó là sai. Mẫu đá vẫn chứa rất nhiều phân tử đồng vị Ar khi nó cứng lại (xô nước ban đầu có nước), nên “tuổi” định được nhờ đếm lượng phân tử đồng vị Ar (lượng nước trong xô) là sai. 

Một số người phản đối rằng kiểm tra thế này là không phù hợp vì phương pháp định tuổi K-Ar chỉ đúng trên các mẫu đá hàng triệu năm tuổi. Tuy nhiên, khoảng sai số cộng trừ (±) ở mỗi kết quả triệt tiêu phản đối này. Khoảng sai số này ghi độ chính xác của kết quả đo lường phòng thí nghiệm, và trong mọi kết quả độ sai số đều nhỏ hơn nhiều so với tuổi tính được. Điều này cho thấy lượng Ar đo được hoàn toàn trong khoảng chính xác của thiết bị đo.

Cơ hội hiếm có này để kiểm tra độ chính xác của phương pháp định tuổi bằng đồng vị phóng xạ K-Ar đã chứng minh những giả định căn bản của nó không đúng. Đá núi lửa tạo ra từ vụ phun trào đã chứa nhiều đồng vị Ar không phải tạo ra từ phân hủy phóng xạ sau khi đá hình thành. Thí nghiệm này chứng tỏ ta không thể tin cậy phương pháp định vị phóng xạ để định tuổi đá.

III. Sai lầm được tiên tri của con người thời kỳ cuối

Nhiều phương pháp định vị tuổi địa chất và hóa thạch cũng ước lượng sai vì chúng cũng dựa trên các giả định sai về

1. Điều kiện ban đầu (như xô nước ban đầu trống rỗng)
2. Mọi thứ vẫn y nguyên từ lúc ban đầu cho tới nay (như vòi nước giữ nguyên 1ml/giây từ lúc ban đầu)

Ví dụ như khi thấy lưu vực sông Santa Cruz, Charles Darwin đã nghĩ nó được tạo thành nhờ sự xói mòn của con sông nhỏ qua nhiều thiên niên kỷ. Nhưng thực tế, thượng nguồn sông ở công viên quốc gia Los Glaciares có những đập băng tích nước suốt nhiều năm rồi vỡ (ghi nhận 19 lần vỡ đập trong 90 năm gần đây), tạo nên những trận lụt do băng tan khủng khiếp. Chính những trận lụt này tạo nên sự xói mòn mà Charles Darwin thấy, chứ không phải do con sông nhỏ mà ông thấy [4]. Giả định sai là lưu lượng nước sông luôn giữ nguyên khiến Darwin ước lượng sai tuổi lưu vực sông.
[4] Darwins mistake on the Santa Cruz River 

Hay ta hay mặc định hóa thạch cần cả triệu năm để hình thành, nhưng trong một số điều kiện lý tưởng chỉ cần vài chục năm hay thậm chí vài tuần. Người ta tìm thấy các túi bột mì hóa thạch ở nhà máy xay bột Blue Spring Mill ở Arkansas, USA. Nhà máy bị bỏ hoang từ năm 1903, và các túi bột bỏ lại bị ngâm trong dòng nước khoáng giàu canxi của dòng suối Blue Spring đã bị hóa đá chỉ trong vài chục năm [5]. Tốc độ hóa thạch phụ thuộc vào mật độ canxi hòa tan trong nước, cường độ tiếp xúc, và khả năng hấp thụ canxi của vật chất hóa thạch. Hay người ta hay nói thạch nhũ cần cả triệu năm để hình thành, nhưng một quán rượu xây năm 1795 ở bắc Anh có thạch nhũ dài từ trần tới đất, hơn 3.5m, chỉ trong hơn 200 năm [6]. Giả định sai về tốc độ hình thành thạch nhũ luôn không đổi khiến người ta nghĩ hóa thạch cần cả triệu năm để hình thành.
[5] Petrified flour 
[6] Stalactites in a pub cellar

Điều thú vị là sai lầm do giả định này đã được tiên tri trong Kinh Thánh. 2 Phi-e-rơ 3:3-4 nói “Trong những ngày cuối cùng, những kẻ nhạo báng sẽ đến với lời lẽ giễu cợt, sống theo dục vọng cá nhân. Họ sẽ nói: “Lời hứa về sự quang lâm của Chúa ở đâu? Vì từ khi các tổ phụ chúng ta qua đời, mọi vật vẫn y nguyên như lúc bắt đầu cuộc sáng thế.” Quả vậy, con người ngày nay giả định mọi vật vẫn y nguyên như lúc bắt đầu cuộc sáng thế trong các phương pháp định tuổi của mình. Họ dựa vào đó để giễu cợt lời Chúa, và để thoải mái sống theo tư dục mình. Nhưng điều này đã được Kinh Thánh tiên tri từ 2000 năm trước, việc này chứng minh quyền năng của Lời Chúa.

Vậy nên Cơ Đốc nhân không cần sợ những con số hàng chục triệu năm mà các nhà “khoa học” nói. Chẳng ai có thể kiểm chứng con số đó là đúng hay sai. Có nhà địa chất đã thử gởi mẫu đá nham thạch 10 năm tuổi tạo thành tự vụ phun trào của núi St Helens và nhận được kết quả ước lượng tuổi chúng từ 350,000 năm đến 2.8 triệu năm. Sai lầm này là do các phương pháp định tuổi dựa trên giả định về (1) điều kiện ban đầu, và (2) mọi thứ vẫn y nguyên từ lúc ban đầu cho tới nay. Thực tế làm sao ta biết được ban đầu là như thế nào, và làm gì có chuyện mọi thứ không đổi suốt hàng trăm năm mà ước lượng. Sai lầm này của con người hiện đại đã được Kinh Thánh tiên tri từ 2000 năm trước trong 2 Phi-e-rơ 3:3-4. Việc này cho ta thấy quyền năng của Lời Chúa.

Richard Huynh

Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

Bài tham khảo
[1] Lessons from Mount St Helens 
[2] K–Ar dating – Wikipedia
[3] How dating methods work 
[4] Darwins mistake on the Santa Cruz River 
[5] Petrified flour 
[6] Stalactites in a pub cellar

Có phải chất “hữu cơ” nghĩa là chất có sự sống? Thế nào là “có sự sống”?

Ngày nay, chúng ta hay nghe nói đến việc tìm thấy những hợp chất “hữu cơ” ở những nơi không thể chứa sự sống như trên sao chổi hay trong những mặt trăng hoang vu rải rác trong Hệ Mặt Trời. Người ta nói vậy có nghĩa là sao? Có phải có chất “hữu cơ” nghĩa là có sự sống? Hay “hữu cơ” thật ra có nghĩa là gì? Còn như thế nào là “có sự sống”?

Ở trường cấp 3, chúng ta được dạy là từ “hữu cơ” áp dụng cho các vật sống. Nghĩa từ điển thông dụng của nó là “thuộc giới sinh vật mang đặc thù của những vật có cơ quan thực hiện chức năng sống” [1]. Nhưng chỉ khi tra kỹ nghĩa hóa học của nó thì ta mới biết “hữu cơ” chỉ đơn giản là “các hợp chất hóa học mà phân tử có chứa cacbon, ngoại trừ các cacbua, cacbonat, cacbon oxit (monoxide và dioxide). Trước đây người ta lầm tưởng các hợp chất hữu cơ chỉ có trong cơ thể sống nên có tên gọi này.” [2]. Vậy nên chất “hữu cơ” có thể không liên quan gì đến sự sống, như khí methane CH4.

Ngày xưa, người ta nghĩ rằng một số hợp chất hóa học chỉ có thể được tổng hợp trong cơ thể sống bởi một “lực sống”, nên gọi chúng là chất “hữu cơ”. Nhưng sau đó người ta đã chứng minh được rằng nhiều hợp chất trong tự nhiên tưởng chỉ có ở sinh vật sống thực ra có thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm chỉ đơn giản bằng cách kết hợp các hóa chất thích hợp. Vì mọi vật sống đều được kết hợp bởi hợp chất từ carbon và hydro, dẫn tới định nghĩa kỹ thuật từ “hợp chất hữu cơ” là bất kỳ chất nào trong lớp hợp chất hóa học mà phân tử chứa carbon và hydro. Có nhiều hợp chất hydro-carbon này là cực kỳ phức tạp và chỉ thấy trong sinh vật sống, nhưng một số khá đơn giản, như khí methane, không nhất thiết phải có nguồn gốc từ sinh vật. 

Sử dụng từ “hữu cơ” thường dẫn tới hiểu lầm. Những người không chuyên có thể hiểu từ “hợp chất hữu cơ” là chất có sự sống và đang sống, nhưng thật ra ở đây chỉ đang nói đến một hợp chất hydro-carbon. Sự hiểu lầm này thường nảy sinh khi một người ủng hộ thuyết tiến hóa nói về sự xuất hiện ngẫu nhiên của sự sống từ các vật chất “hữu cơ”. Hiếm khi các nhà khoa học tiến hóa giải thích mình sử dụng từ “hữu cơ” nói đến các chất không có sự sống. Có lẽ họ nghĩ rằng mọi người đều hiểu khái niệm “hữu cơ” theo định nghĩa kỹ thuật, nhưng người thường ít được rèn luyện như vậy. Vậy nên họ đã để người nghe của mình đi đến kết luận sai lầm.

Thật đáng buồn, đây không phải là một sai lầm vô hại, vì nó ngụ ý rằng các hợp chất “đang sống hay từng sống” có thể xuất hiện từ các nguồn phi sự sống. Như thường được thừa nhận bởi các nhà tiến hóa, sự chuyển đổi ban đầu từ các hóa chất không sống thành các sinh vật sống hẳn là vấn đề khó nhất trong mọi thuyết tiến hóa. Vì vậy, tình tiết thông tin sai lạc vô tình này khiến nhiều người nghĩ rằng vấn đề khó đến không thể vượt qua được này có thể được giải quyết dễ dàng. Tôi tự hỏi liệu việc mập mờ khái niệm này có khi nào là có chủ đích. Thuyết tiến hóa không thể đứng vững trước những xem xét cặn kẽ, những vấn đề của nó là quá lớn. Nhưng nó có thể thuyết phục nhiều người nếu một số thông tin quan trọng bị dấu lại. Nhờ đó lời nói dối tiến hóa vẫn sống. [3]

James Tour, một giáo sư hóa học và kỹ thuật nano hàng đầu thế giới được vinh danh 1 trong 50 nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới hiện nay [9], có bài nói chuyện hơn 1 giờ để vạch ra những gian trá trong những nghiên cứu khoa học về nguồn gốc sự sống trên Youtube clip sau:

Thế nào là “có sự sống”?

Một số nhà khoa học đánh đồng chất hữu cơ với sự sống. Nhưng các chất hữu cơ không phải là sự sống. Chúng không sống và cũng không sinh sản. Chúng chỉ được tạo ra và phân hủy. Để có sự sống thật sự cần có những tính năng cơ bản là [4]:

• Biết phản ứng lại với môi trường xung quanh.
• Có khả năng lớn lên và thay đổi
• Làm nên từ một hoặc nhiều tế bào
• Có khả năng sinh sản, tái tạo
• Có khả năng truyền những đặc tính của mình cho đời sau.
• Có khả năng trao đổi chất và hít thở theo nghĩa rộng
• Duy trì trạng thái cân bằng nội môi (là trạng thái cân bằng ổn định về vật lý và thành phần hóa học)

Các tính năng này cho ta thấy sự sống không phải là một hợp chất, mà là một hệ thống sinh học vô cùng phức tạp. Một bài báo khoa học đã ước tính rằng một tế bào đơn giản nhất tối thiểu cũng cần phải có những bộ máy để thực hiện các chức năng sau ở cấp độ phân tử [6]:

• Hệ thống sao chép, sửa chữa, giới hạn và sửa đổi gene.
• Hệ thống giải mã gene căn bản
• Hệ thống tổng hợp aminoacyl-tRNA
• Hệ thống hoàn thiện và sửa đổi tRNA
• Hệ thống tổng hợp các protein ribosome
• Các chức năng, hoàn thiện và sửa đổi ribosome
• Các nhân tố dịch mã (protein/gene translation factors)
• Hệ thống phân hủy RNA
• Hệ thống tiết ra, xử lý và sắp xếp các protein
• Hệ thống vận chuyển và phân tách tế bào
• Hệ thống chuyển hóa năng lượng và trao đổi chất (qua việc phân hủy đường thành năng lượng, proton motive force generation, phân hủy năng lượng theo đường pentose phosphate, chuyển hóa chất béo, tổng hợp sinh học các nucleotide và các đồng nhân tố của chúng)…

Đây đều là những bộ máy công nghệ nano để sản xuất các thành phần nano. Mà các tác giả còn  chưa nói đến tRNA và các gene tRNA. Họ cũng nhận ra là cơ chế vận chuyển các thành phần căn bản trong tế bào chưa được xác định, và cái tế bào tối giản này dựa rất nhiều vào việc nhập khẩu từ ngoài nhiều chất quan trọng, bao gồm cả 20 amino acid vì nó không có cơ chế tổng hợp chất sinh học. Thực tế một tế bào có thể phức tạp và cần nhiều chức năng hơn gấp nhiều lần.

Vậy nên một tế bào không phải chỉ đơn giản là một lớp nhân, lớp dịch tế bào rồi lớp màng tế bào như Darwin từng nghĩ hay như chúng ta học ở trường. Nhà sinh học phân tử Michael Denton, dù không phải là người tin theo thuyết Sáng Tạo, nhưng là người nghi ngờ thuyết Tiến Hóa của Darwin, nói [8]:

“Có lẽ không lĩnh vực nào của sinh học hiện đại mà những thử thách tạo ra từ sự phức tạp cực kỳ và sự sắp xếp sinh học khéo léo lại rõ ràng hơn trong thế giới mới về sinh học phân tử trong một tế bào… Để hiểu thực tế về sự sống như được cho thấy bởi sinh học phân tử, ta phải phóng đại một tế bào một ngàn triệu lần cho đến khi nó có đường kính 20 cây số và trông như một tàu vũ trụ lớn bằng một thành phố như London hay New York. Khi đó cái mà ta sẽ thấy là một vật thể với độ phức tạp không gì so sánh được và được thiết kế cực kỳ khéo léo. Trên màng tế bào ta sẽ thấy hàng triệu chỗ hở như những chỗ thông gió của một tàu vũ trụ khổng lồ, đóng mở liên tục cho các dòng vật liệu vào và ra. Nếu chúng ta đi vào bên trong những lỗ đó, ta sẽ thấy mình ở trong một thế giới với kỹ thuật cao tối thượng và phức tạp đến chóng mặt

Có thể tin được không rằng những quá trình ngẫu nhiên có thể xây dựng nên một thực thể mà một thành phần nhỏ nhất của nó, một protein hay một gene chức năng, đã phức tạp ngoài khả năng sáng tạo của chúng ta, một thực thể (mà sự kiến thiết và phức tạp) là phản nghịch với sự ngẫu nhiên, trong mọi khía cạnh đều vượt qua bất kỳ thứ gì từng được tạo ra bởi sự thông minh của loài người? Bên cạnh mức độ thiết kế và phức tạp thể hiện bởi một cỗ máy phân tử của sự sống, ngay cả những bộ máy tối tân nhất của chúng ta trông thật vụng về…”

Hãy xem hình 1 và hình 2 ở trên để hình dung về sự phức tạp của tế bào theo sinh học phân tử. Ngoài ra, video “Đời sống bên trong một tế bào” của Bio Visions ở đại học Harvard minh hoạ cho ta một phần nhỏ của những gì xảy ra bên trong cỗ máy phức tạp vô hạn nhưng là thành phần cơ bản nhất của một cơ thể sống này: https://www.youtube.com/watch?v=wJyUtbn0O5Y 

Vậy nên mỗi tế bào sống như là một con tàu vũ trụ siêu nhỏ siêu phức tạp chứ không phải là một hóa chất hydro-carbon nào đó. Mà tàu vũ trụ chẳng thể ngẫu nhiên phát sinh từ một cái ao nhỏ có nitơ lưu huỳnh nào đó như Charles Darwin giả thuyết. Sự chọn lọc tự nhiên cũng không thể giải thích được tế bào đầu tiên (con tàu vũ trụ siêu nhỏ đầu tiên) đã xuất hiện thế nào, để rồi sinh sôi mà chọn lọc [7]. Kỹ thuật siêu việt trong mỗi tế bào sống chỉ có thể được kiến thiết bởi một Đấng Sáng Tạo có quyền năng vượt quá sự tưởng tượng của con người.

Richard Huynh

.Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

Bài tham khảo

[1] Nghĩa của từ Hữu cơ – Từ điển Việt 

[2] hữu cơ – Wiktionary tiếng Việt 

[3] Does Organic Mean Living? | The Institute for Creation Research 

[4]  Episode 1/13: Introduction to Abiogenesis // A Course on Abiogenesis by Dr. James Tour 

[5] Dr. Tour EXPOSES the False Science Behind Origin of Life Research 

[6] Systems Biology Perspectives on Minimal and Simpler Cells – PMC 

[7] Sự Chọn Lọc Tự Nhiên Không Thể Giải Thích Nguồn Gốc Sự Sống 

[8] Refuting Evolution chapter 9: Is the design explanation legitimate? 

[9] Giáo sư James Tour – Wikipedia