Richard Huỳnh

Kinh Thánh nói với những ai tin nhận Chúa Giê-xu, Đức Chúa Trời nhận họ làm con nuôi, và Ngài sẽ làm Cha của họ (Ê-phê-sô 1:2,5). Nhưng làm cha là làm gì? Và Đức Chúa Trời đã thực hiện vai trò người cha của mình như thế nào?

Thật không thể miêu tả hết các công việc của người cha, cũng như tất cả những gì Đức Chúa Trời làm cho con cái Ngài. Nhưng thống kê cho thấy con cái từ gia đình không có cha có tỷ lệ tự tử cao hơn 5 lần, hút ma túy hơn 10 lần, đi tù hơn 20 lần so với con cái trong gia đình đủ cha mẹ [1]. Điều thú vị là một nghiên cứu cho thấy con cái trong gia đình cha đơn thân (không có mẹ) thì thân thiện hơn, có lòng tự trọng cao hơn, trưởng thành hơn, độc lập hơn, và thành đạt trong cuộc sống ngang ngửa với gia đình bình thường [2], [3], [4], [5]. Việc này vẫn đúng khi mẹ đơn thân có học vấn và kinh tế tốt hơn cha đơn thân [2], cả với gia đình giàu có, đủ khả năng cho con học ở trường tư tốn kém [4]. Có nhiều tranh cãi về nguyên nhân của việc này, nhưng các lý do hay được nhắc đến cho ta thấy tầm quan trọng của người cha đối với con cái [2] [4]:

1. Người cha hay làm gương tốt và dạy con về trách nhiệm trong đời sống, trong khi người mẹ thường yêu chiều con vô điều kiện. Điều này giúp con cái sống với cha lớn lên với ý thức trách nhiệm xã hội, dễ hòa nhập và được người ngoài đón nhận hơn.

2. Người cha thường có tâm lý vững chắc hơn người mẹ. Điều này giúp con cái sống với cha có môi trường sống bình an và học được cách giữ tâm lý ổn định, ít nhạy cảm với chỉ trích và ít hay nổi nóng hơn.

3. Vai trò dạy lẽ sống trách nhiệm xã hội, cũng như bẻ trách sửa trị của người cha khó thay thế hơn vai trò chăm sóc của người mẹ. Người thân, hàng xóm, thầy cô, vú nuôi có thể giúp chăm sóc con trẻ thay người mẹ, nhưng khó ai dạy lẽ sống và bẻ trách sửa trị thay người cha.

Phước cho những ai có Đức Chúa Trời là cha, vì Kinh Thánh nói Ngài đang làm công việc rất quan trọng và khó thay thế của người cha kể trên cho con cái Mình:

1. Chúa dạy ta lẽ sống và trách nhiệm xã hội, giúp ta sống thành công ở đời

“Quyển sách luật pháp nầy chớ xa miệng con, hãy suy ngẫm ngày và đêm, để cẩn thận làm theo mọi điều đã chép trong đó. Vì như thế, con mới được thịnh vượng trong con đường mình và mới thành công.” (Giô-suê 1:8)

“Cả Kinh Thánh đều được Đức Chúa Trời cảm thúc, có ích cho sự dạy dỗ, khiển trách, sửa trị và huấn luyện trong sự công chính, để người của Đức Chúa Trời được toàn vẹn và sẵn sàng cho mọi việc lành” (2 Ti-mô-thê 3:16-17)

2. Chúa bẻ trách và sửa phạt, giúp ta không sa vào tội lỗi

“Vì Chúa sửa phạt người Ngài yêu thương, Những ai được nhận làm con thì Ngài cho roi cho vọt.” Anh em chịu sửa phạt, ấy là Đức Chúa Trời đối đãi anh em như con; vì có người con nào mà cha không sửa phạt?” (Hê-bơ-rơ 12:6-7)

“Hỡi con ta, chớ khinh sự sửa phạt của Đức Giê-hô-va, Đừng buồn lòng khi Ngài quở trách. Vì Đức Giê-hô-va yêu thương ai thì trách phạt nấy, Như một người cha đối với con trai yêu dấu của mình.” (Châm Ngôn 3:11-12)

3. Chúa luôn vững vàng trong mọi hoàn cảnh, cho ta sự bình an và giúp đỡ lúc khó khăn

“Ta để sự bình an lại cho các con. Ta ban sự bình an của Ta cho các con. Sự bình an Ta cho các con không giống như thế gian cho. Lòng các con chớ bối rối và đừng sợ hãi.” (Giăng 14:27)

“Đừng lo lắng gì cả, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin cùng sự tạ ơn mà trình dâng những nhu cầu của mình cho Đức Chúa Trời. Sự bình an của Đức Chúa Trời, vượt trên mọi sự hiểu biết, sẽ gìn giữ lòng và trí anh em trong Đấng Christ Jêsus.” (Phi-líp 4:6-7)

Ngoài ra, Chúa cũng làm công tác chăm sóc của người mẹ, tự Ngài và qua dân sự Ngài:

“Ta sẽ an ủi các con Như người mẹ an ủi con mình, Các con sẽ được an ủi tại Giê-ru-sa-lem.” ” (Ê-sai 49:15)

“Nhưng giữa anh em, chúng tôi đã cư xử dịu dàng như một người vú săn sóc các con mình.” (I Tê-sa-lô-ni-ca 2:7)

Vậy nên hãy vui mừng vì chúng ta có một Cha Trên Trời, người dạy ta lẽ sống, bẻ trách sửa trị khi ta làm sai, luôn vững vàng trong mọi hoàn cảnh và cho ta bình an. Hãy cầu nguyện với Ngài hằng ngày, gọi Ngài là cha “Lạy Cha chúng con ở trên trời” (Ma-thi-ơ 6:9). Hãy để lòng học lẽ sống và trách nhiệm xã hội trong Lời Chúa, đón nhận sự bẻ trách sửa trị của Chúa, và tìm sự bình an chu cấp giúp đỡ từ Chúa. Đó là những gì chúng ta cần để sống một đời sống tốt đẹp, đời này và đời đời về sau.

Richard Huynh

Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

Bài Tham Khảo

1. Số Liệu Thống Kê Về Con Cái Không Cha
https://thefatherlessgeneration.wordpress.com/statistics/

2. Study: Children fare better with divorced dads Factors besides income were of benefit to fathers
https://www.oklahoman.com/story/news/2001/07/09/study-children-fare-better-with-divorced-dads-factors-besides-income-were-of-benefit-to-fathers/62139586007/

3. Father and Child Reunion: How to Bring the Dads We Need to the Children We Love
https://www.amazon.com/Father-Child-Reunion-Bring-Children/dp/0615223931

4. Single Father Households Do Vastly Better Than Single Mother — Here’s the Real Reason Why

https://medium.com/the-knowledge-of-freedom/single-father-households-do-vastly-better-than-single-mother-heres-the-real-reason-why-8a7fd7c5611d

5. Vai Trò Quan Trọng Khó Thay Thế Của Người Cha Để Con Thành Đạt Ở Đời
https://bachkhoa.name.vn/2023/11/21/vai-tro-quan-trong-kho-thay-the-cua-nguoi-cha-de-con-thanh-dat-o-doi/

Nhiều người thấy trong đạo Phật có các niềm tin trái nhau, như sao đã tin luân hồi lại còn thờ ông bà? Sao trên chùa có tượng cạo đầu khoác áo, còn có tượng ăn mặc giống đạo sĩ tướng quân Trung Quốc? Sao cũng có người nói đạo không thờ phượng thần linh? Đó là vì qua hơn 2500 năm lưu truyền, đạo Phật đã tích hợp và trộn lẫn nhiều tín ngưỡng dân gian Ấn Độ Trung Quốc. Sau đây là 3 hệ niềm tin trộn lẫn trong đạo Phật để giúp ta hiểu và chia sẻ Tin Lành cách phù hợp.

Tích phật Thích Ca [1] và thuyết 6 cõi luân hồi [2]

I. Hệ Niềm Tin Tu Tập

Các diễn tiến và biến đổi của đạo Phật theo dòng lịch sử được Phật giáo Ấn Độ và Tây Tạng phân thành “ba vòng quay của đạo pháp” như sau [3]:

Ở vòng quay thứ nhất là tứ diệu đế, bát chánh đạo, vô thường, vô ngã. Đây là lời dạy của Thích Ca Mâu Ni, tức nhà thông thái xứ Thích Ca (Mâu Ni tiếng Phạn là nhà thông thái, Thích Ca là tên xứ ông). Ông được ca ngợi như vậy vì đã truyền dạy đường lối tu tập để trở nên khôn ngoan, thoát khỏi u mê, tránh đau khổ vì ham muốn như sau:

1. Khổ đế (chân lý về sự khổ): con người khổ vì mọi vật đều vô thường (không bền vững, sẽ thay đổi, mất đi), vì không được như mình mong muốn, vì phải gánh chịu cái mình không thích.
2. Tập đế: nguyên nhân của sự khổ là do ta thèm muốn cách u mê, thiếu hiểu biết.
3. Diệt đế: cách diệt khổ là loại bỏ sự u mê.
4. Đạo đế: đường lối diệt khổ là bát chánh đạo (tám đường đúng) gồm:

1. Chánh kiến (hiểu biết đúng).
2. Chánh tư duy (suy nghĩ đúng)
3. Chánh ngữ (ăn nói đúng)
4. Chánh nghiệp (hành động đúng)
5. Chánh mạng (sống đúng)
6. Chánh tinh tấn (cố gắng đúng)
7. Chánh niệm (ý thức đúng)
8. Chánh định (tập trung đúng)

Ở vòng quay thứ nhất thì luân hồi là trạng thái xoay từ khổ đau này sang khổ đau khác, trái với Niết Bàn (tiếng Phạn là ngọn lửa đã tắt, chỉ tấm lòng dập hết ham muốn) là trạng thái an nhiên. Người tu tập đến giác ngộ (nghĩa là tỉnh thức mà hiểu rõ [4]) sẽ không còn bị khổ đau vì đã loại bỏ được những suy nghĩ sai lầm, chấp nhận sự vô thường, từ bỏ các ham muốn gây đau khổ, cam chịu điều mình không thích. Vậy nên họ thoát khỏi luân hồi (theo nghĩa vòng xoay khổ đau), trở nên vô ngã (không có cái tôi), và đạt sự an nhiên Niết Bàn. Phật là người “Điều cần biết, đã biết. Điều cần tu, đã tu. Điều cần trừ, đã trừ. Do vậy, Ta là Phật.” – kinh Brahmàyu [5].

Người phương Tây ngày nay rất thích hệ niềm tin tu tập này vì nó không thờ phượng thần linh, tập trung vào phát triển bản thân, học cách sống khôn ngoan. Ở Việt Nam thì dòng đại diện cho niềm tin này có lẽ là thiền tông, với tư tưởng “không cần tìm cầu ở bên ngoài, mà dùng trí tuệ để nhìn thấy chân tính của tâm mình thì có thể giác ngộ” [6].

Hồi nhỏ người viết đã có duyên đọc về cuộc đời phật Thích Ca và cũng rất ấn tượng với những lời dạy này [7]. Nó dạy ta ý thức học hỏi và rèn luyện đường lối đúng để tránh khổ, sống an nhiên. Nghe rất hay, nhưng vào thực tế có một số vấn đề như:

1. Đường lối thế nào là đúng?

Tinh thần tứ diệu tránh khổ diệt khổ thật hấp dẫn, luyện bát chánh đạo là hiểu đúng, nghĩ đúng, nói đúng… thật hợp lý. Nhưng thực hành kiểu đi tu cạo đầu khất thực, tôi thấy tự làm mình khổ thêm. Đi tu cũng là một loại ham muốn, và với tôi nó khổ hơn là cứ sống giản dị, làm việc nghỉ ngơi hợp lý. Cốt lõi chỉ là đừng để tham muốn u mê làm mình khổ. Vậy nên tôi học phật Thích Ca tinh thần học biết điều cần biết, tu tập điều cần tu, trừ bỏ điều cần trừ, nhưng không cạo đầu đi tu khất thực chi cho khổ.

2. Việc tu tập tránh khổ của cá nhân có thể là vô trách nhiệm với gia đình xã hội.

Suy nghĩ đúng (chánh tư duy) giờ có chỗ diễn giải là “từ bỏ đời sống gia đình và sự chấp nhận cuộc sống bậc xuất gia” [9]. Thích Ca Mâu Ni đặt tên con trai mình là “La Hầu La” tức Chướng Ngại, đang đêm trốn đi bỏ mặc vợ con đất nước [1]. Sau này ông không thể giúp gì khi vua nước láng giềng là Tỳ Lưu Ly thảm sát xứ Thích Ca [10]. Tôi thấy làm vậy vô trách nhiệm với gia đình xã hội. Ai cũng làm như ông thì đất nước sẽ ra sao?

3. Việc học hiểu tránh khổ quá mức cũng gây ra khổ cực và làm mất vui.

“Ta cũng chuyên tâm học biết sự khôn ngoan, học biết sự ngu dại và điên rồ. Ta nhận thấy điều đó cũng chỉ là theo luồng gió thổi. Vì càng nhiều khôn ngoan, càng thêm phiền não, Ai thêm tri thức là thêm khổ đau” (Truyền Đạo 1:17-18). Việc học cũng mất công sức, mà bể học thì vô biên mãi chẳng hết. Tri thức giúp ta thấy khổ mà tránh, nhưng cũng khiến ta thấy nhiều khổ đau. Niềm vui nỗi buồn hay đi kèm nhau, như chuyện xã hội, gia đình, con cái đúng là áp lực khổ cực, nhưng cũng là nguồn vui. Vậy nên việc học biết và tránh khổ cũng cần tính hiệu quả.

Do đó, dù niềm tin tu tập kêu gọi con người học hỏi rèn luyện từ bỏ tham muốn u mê để sống đúng tránh khổ là rất hay, ta cần một nguồn dạy đường lối sống ích lợi cho gia đình xã hội, đem lại nhiều niềm vui hơn công sức mất mát khi tu tập.

II. Hệ Niềm Tin Luân Hồi

Thuyết luân hồi và các chiều tiến hóa suy hóa [2]

Từ thời phật Thích Ca (năm 600BC), đạo Phật tích tụ thêm nhiều ý tưởng, tới 100BC – 300AD ra vòng xoay thứ 2 là nền móng Đại Thừa, tới 300AD – 600AD ra vòng thứ 3 [3]. Sau 1000 năm lưu truyền biến đổi, Luân Hồi và Niết Bàn từ 2 trạng thái nội tâm trở thành 2 cõi đau khổ an vui đối lập, rồi kết hợp với văn hóa Ấn Độ và Trung Quốc, cho ra thuyết luân hồi với 6 cõi [11] [2]:

1. Cõi trời: là nơi cư trú của chư tiên là những có phép thuật biến hóa, sống hưởng phước lành. Nhưng thần tiên cũng có thể chết rồi luân hồi, có tội phải xuống lại trần gian làm người.
2. Cõi a-tu-la: là nơi của những người có phép thuật mạnh mẽ nhưng còn tham sân si, khen thì vui, chê thì giận.
3. Cõi người: là nơi ở của con người. Ai có nghiệp tốt thì được sinh vào nhà trù phú, quốc gia văn minh phát triển. Còn ai nghiệp xấu thì sinh vào nhà bần hèn, nước man di.
4. Cõi súc sinh: là cõi động vật chỉ sống theo bản năng chứ không có lý trí. Những người sống vật chất, xác thịt, mê muội kiếp sau sẽ sinh vào.
5. Cõi ngạ quỷ: là cõi ma đói, là nơi người tham lam vô độ, vơ vét cướp bóc kiếp sau sẽ sinh vào. Linh hồn nào ở đây sẽ luôn bị đói khát.
6. Cõi địa ngục: là nơi người tàn ác kiếp sau sinh vào. Địa ngục có 18 tầng để trừng phạt các kẻ dối trá lừa đảo, gian dâm, chia rẽ, vu cáo, sát sinh, phá thai, giết trẻ sơ sinh, phí phạm đồ ăn, bất hiếu, phá mộ, bòn rút biển thủ, hiếp đáp kẻ yếu v.v… [12]

Việc sinh vào cõi nào, ở địa vị tốt xấu nào trong cõi đó sẽ do nghiệp thiện ác tích lũy ở kiếp trước quyết định. Ta tích ra nghiệp thiện khi có những hành động, lời nói, ý nghĩ đem lại an vui cho mình và mọi người. Còn tích nghiệp ác khi gây ra phiền não, đau khổ. Sau khi chết, linh hồn tích nhiều nghiệp thiện sẽ tiến hóa lên địa vị cao trọng hơn, còn tích nhiều nghiệp ác sẽ suy hóa xuống địa vị thấp hèn hơn. Hệ niềm tin này là nền tảng của nhiều phong tục Việt Nam như:

1.  Tục giỗ 49 ngày:  theo kinh Địa Tạng kể tích Quảng Mục cứu mẹ, sau khi chết, linh hồn còn ở dưới âm ty 49 ngày để thẩm định nghiệp quả, và con cháu vẫn có thể giúp họ tích thêm nghiệp thiện để kiếp sau tiến hóa lên chỗ tốt hơn [13].

“..Như có người nam cùng người nữ nào lúc sanh tiền không tu tạo phước lành mà lại gây lấy những tội ác, sau khi người mạng chung, hàng thân quyến kẻ lớn người nhỏ vì người chết mà tu tạo phước lợi làm tất cả việc về Thánh đạo, thời trong bảy phần công đức người chết nhờ đặng một phần, còn sáu phần công đức thuộc về người thân quyến hiện lo tu tạo đó… Con Quỷ dữ vô thường kia không hẹn mà đến, thần hồn vơ vẩn mịt mờ chưa rõ là tội hay phước, trong bốn mươi chín ngày như ngây như điếc, hoặc ở các ty sở để biện luận về nghiệp quả, khi thẩm định xong thời cứ y theo nghiệp mà thọ lấy quả báo…”

2. Các bồ tát, thần phật ăn mặc kiểu Trung Quốc: niềm tin luân hồi 6 cõi tạo nên thế giới với các thần phật, đạo sĩ, yêu quái, ma quỷ. Theo Phong Thần Diễn Nghĩa là truyện về nguồn gốc các thần của Trung Quốc (từ Na Tra Dương Tiễn đến thần tài thổ địa), khi phe Xiển Giáo đánh phe Triệt Giáo, thì Tây Phương giáo (là tên xưa của Phật giáo vì đến từ Ấn Độ phía tây Trung Quốc) có 2 đạo sư Tiếp Dẫn và Chuẩn Đề đến giúp. Thấy 2 vị đó quyền phép nên nhiều đạo sĩ tướng quân đã theo họ về Tây Phương [14], trong đó nổi bật có 3 đại đệ tử Xiển Giáo là Từ Hàng Chân Nhân qua thành Quan Thế Âm Bồ Tát, Văn Thù Thiên Tôn thành Văn Thù Bồ Tát, Phổ Hiền Đạo Nhân thành Phổ Hiền Bồ Tát. Đó là lý do các thần phật này ăn mặc kiểu đạo sĩ tướng quân Trung Quốc.

3. Phật A-di-đà: câu “nam mô A-di-đà phật” nghĩa là quyết vâng theo phật A-di-đà. Theo kinh Vô Lượng Thọ và kinh Bi Hoa, phật A-di-đà xuất thân từ cõi Tản Đề Lam thế giới (khác cõi Ta Bà của ta), từ hằng hà sa số kiếp trước, là Chuyển Luân Thánh Vương vua cả Đông Tây Nam Bắc. Phật đã tu vô lượng kiếp, đạt trí huệ vô lượng quang, công đức vô lượng thọ, và phát nguyện tạo ra cõi Tây Phương Cực Lạc. Nhờ đó, chúng sinh không cần phải tu luyện đời đời kiếp kiếp để thoát khỏi luân hồi mà chỉ cần “siêng niệm danh hiệu Phật A-di-đà, đem tâm thanh tịnh hướng đến đức Phật cho đến mười niệm, nguyện được vãng sanh nước ngài thì khi mạng chung thấy Phật A-di-đà, được sanh về Cực Lạc”. Đây là Tịnh Độ Tông, tin thoát khỏi luân hồi không nhờ tu tập công đức, mà bởi đức tin và tụng niệm danh phật A-di-đà [15][17].

Cơ Đốc nhân có thể thấy Phật A-di-đà có nhiều điểm giống Chúa Giê-xu đến kỳ lạ: (1) Xuất hiện gần nhau trong lịch sử, Chúa Giê-xu vào 1 AD, tượng phật A-di-đà cổ nhất tìm thấy vào năm 173 AD, (2) đều có xuất xứ từ xa xưa, từ một thế giới khác, đều là vương thế giới đó, (3) đều được gọi là ánh sáng cứu rỗi, (4) đều có quyền năng tạo hóa, (5) đều đem đến sự cứu rỗi trong danh mình, bởi việc làm của mình, (6) đều đổi việc vào thiên đàng từ nhờ nỗ lực cá nhân sang được cứu bởi đức tin [18]. Khác là Chúa Giê-xu có bằng chứng vượt mọi nghi ngờ hợp lý về thần quyền siêu nhiên của mình: sự phục sinh của Ngài, là sự kiện đáng tin cậy nhất theo phương pháp nghiên cứu lịch sử. So với các danh nhân cổ đại như Julius Caesar, lượng sử sách viết về Chúa Giê-xu nhiều hơn, gần sát thời điểm xảy ra, ghi chép chính xác hơn, và những người chứng sẵn sàng chịu bắt bớ đến tử đạo, cho thấy sự đáng tin hơn nhiều lần [19].

Sứ đồ Thomas đến Ấn Độ và năm 52 và mở ở đó một nhánh hội thánh Cơ Đốc còn tồn tại đến ngày nay [20]. Như vậy người Ấn Độ đã biết chuyện Chúa Giê-xu từ năm 52, còn tượng Phật A-di-đà cổ nhất là năm 173 [21]. Có vẻ như ai đó đã nghe chuyện về Chúa Giê-xu, lấy mô-típ đấng có từ xa xưa, vương từ thế giới khác, là ánh sáng, đấng tạo hóa toàn năng, cho sự cứu rỗi bởi đức tin… chỉnh sửa lại theo văn hóa thế giới quan luân hồi của Ấn Độ, bỏ các chi tiết kỳ lạ như bị đóng đinh trên thập tự giá, rồi viết ra sự tích Phật A-di-đà.

III. Hệ niềm tin Vật Linh

Hệ niềm tin vật linh cho rằng trong mọi vật (người, muôn thú, cây cỏ, gỗ đá, sông núi, v.v..), mọi hiện tượng tự nhiên (sấm, chớp, mây, mưa), hay các thực thể tự nhiên khác (trời đất vũ trụ) đều có linh hồn, có thể nghe và đáp lời ta. Đây là niềm tin của các tín ngưỡng dân gian và một số phái Ấn giáo [22]. Ở Việt Nam thì hệ niềm tin này thể hiện qua tin vào các cõi âm dương, hầu đồng, thờ cúng ông bà tổ tiên, danh nhân vua chúa, thần sông núi rừng v.v… Gần đây thêm phong trào Yoga và tâm linh mới thì có thêm thực hành thông linh, truyền năng lượng tâm linh, tiếng nói vũ trụ… [23]

Niềm tin vật linh mâu thuẫn với niềm tin luân hồi trong việc thờ cúng ông bà tổ tiên. “Kinh sách Phật giáo Bắc tông nói chung đều xác định người chết sau khoảng thời gian tối đa 49 ngày thì theo nghiệp mà tái sinh vào cõi tương ứng trong lục đạo… Cúng kiếng cũng vậy, người Phật tử cũng biết rõ, nếu ông bà tổ tiên tái sinh ngoài cõi ngạ quỷ – quỷ thần … thì không thể ăn uống hay thọ dụng những lễ phẩm dâng cúng ấy. Chỉ riêng loài ngạ quỷ (ma đói) – quỷ thần là có thể ăn đồ cúng của loài người…” [24]. Tục thờ ông bà là giao thoa với tín ngưỡng bản địa chứ không phải giáo lý gốc của đạo Phật.

IV. So sánh với niềm tin Cơ Đốc

Như vậy, ta thấy đạo Phât đã trải qua hơn 2500 năm lưu truyền với ba vòng quay biến đổi lớn cùng việc trộn lẫn với văn hóa tín ngưỡng Ấn Độ Trung Quốc. Người tin theo phần lớn tin theo ông bà truyền lại hay lời ai đó nói, không “nói có sách mách có chứng”, nên cái gì nghe hay thì theo. Người bình dân thường thờ cúng ông bà thần phật để có chỗ dựa tâm linh, có đấng để cầu xin. Người tri thức hơn thì tu tập thiền chánh niệm. Chuyện đời sau thì vừa niệm A-di-đà phật để hy vọng được rước về Tây Phương Cực Lạc, vừa cúng 49 ngày để kiếp sau luân hồi được tiến hóa lên cấp, vừa thờ cúng ông bà để nếu lỡ thành ma đói vẫn có ăn. Đường nào cũng phòng, thần phật nào cũng cúng, nghe hay thì theo. Như vậy có phải hay hơn niềm tin Cơ Đốc chỉ một thần xa lạ?

Theo tôi, niềm tin Cơ Đốc chắc chắn hơn, quyền năng hơn, và rõ ràng hơn vì 3 lý do sau:

1. Có bằng chứng vượt mọi nghi ngờ hợp lý: sự phục sinh của Chúa Giê-xu [19]:

So sánh độ tin cậy của các sử sách so với Kinh Thánh Tân Ước [19]

Con người có thể tin bất cứ điều gì, cả chuyện họ có thể bay, nhưng nếu không thành sự thật thì niềm tin đó là vô ích. Để đánh giá độ chắc chắn một niềm tin sẽ có ích, ta cần xem xét các bằng chứng thực tế. Niềm tin Phật thường theo các tích xa xưa, như tích phật A-di-đà phát nguyện cõi Cực Lạc của kinh Bi Hoa, hay tích Quảng Mục xuống âm phủ cứu mẹ của kinh Địa Tạng. Sinh linh luân hồi thế nào mà giờ dân số loài người tăng từ 1 tỷ lên 8 tỷ? Chúng chỉ là chuyện ông bà dạy hay ai đó nói, chẳng có bằng chứng lịch sử nào.

Còn niềm tin Cơ Đốc có bằng chứng lịch sử cho quyền năng siêu nhiên chiến thắng cái chết: sự phục sinh của Chúa Giê-xu. Kinh Thánh nói “nếu Đấng Christ đã không sống lại thì sự rao giảng của chúng tôi là vô ích, và đức tin của anh em cũng vô ích” (1 Cô-rinh-tô 15:14). Đây là một sự kiện đáng tin cậy nhất theo phương pháp nghiên cứu lịch sử. So với các sự kiện cổ đại, lượng tư liệu lịch sử về Chúa Giê-xu nhiều hơn trăm lần, gần hơn về thời điểm xảy ra, ghi chép chính xác hơn, và những người chứng sẵn sàng chịu bắt bớ đến tử đạo… cho thấy độ đáng tin gấp nhiều lần [19].

2. Tin Đấng có quyền năng cao nhất, gần gũi nhất, và có lời hứa rõ ràng nhất.

Nhiều người thờ cúng thần phật ông bà để cầu xin được bảo vệ ban phước. Vậy sao không cầu xin Đức Chúa Trời là Đấng đã tạo dựng nên trời đất, thần có quyền năng siêu nhiên chiến thắng cái chết, đã chứng minh qua sự phục sinh của Chúa Giê-xu? Ngài hứa cho ta sự sống đời (Giăng 3:16,36), nhận ta làm con nuôi (Ga-la-ti 4:5, Ê-phê-sô 1:5), và hứa nghe lời cầu nguyện của ta (Mác 11:24, 1 Giăng 5:14). Có thần phật nào hứa các điều này, ghi rõ trong sách thánh, với bằng chứng thực tế lịch sử vững chắc như vậy?

 “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian đến nỗi đã ban Con Một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời.” (Giăng 3:36)

“để chuộc những người ở dưới luật pháp, và nhờ đó chúng ta được nhận làm con nuôi của Ngài.” (Ga-la-ti 4:5)

“Đây là sự vững tâm mà chúng ta có được trước mặt Ngài: Ấy là nếu chúng ta cầu xin điều gì theo ý muốn Ngài thì Ngài nghe chúng ta.” (1 Giăng 5:14)

3. Có Kinh Thánh giúp ta biết chắc Chúa dạy gì, và dạy ta cách sống công chính, khôn ngoan, ích lợi gia đình xã hội

Lời ông bà dạy hay ai đó nói có thể hay, nhưng chắc gì đã đúng hay thật sự là điều thần đã nói. Đạo Phật qua 2500 năm lưu truyền đã biến đổi rất nhiều so với lời dạy của Thích Ca Mâu Ni [3]. Niềm tin Cơ Đốc có Kinh Thánh là lời mặc khải từ Chúa, con người chỉ có thể diễn giảng chứ không thể sửa đổi. Ta có thể canh theo mà biết diễn giải đúng hay sai, và cải chánh khi giáo hội sai lạc (Công Vụ 17:10).

“…họ nhiệt thành tiếp nhận đạo, ngày nào cũng nghiên cứu Kinh Thánh để xét xem lời giảng có đúng không.” (Công Vụ 17:10b)

Niềm tin tu tập kêu gọi con người học hỏi rèn luyện từ bỏ tham muốn u mê để sống đúng, tránh khổ là rất hay. Nhưng tu kiểu lìa bỏ gia đình, cạo đầu khất thực, tôi thấy vừa tự làm khổ mình, vừa làm gia đình đất nước mất đi nhân lực. Từ khi tin Chúa, tôi nhận thấy Kinh Thánh là nguồn chỉ dẫn chánh đạo, dạy thế nào là nghĩ đúng nói đúng sống đúng mà tôi hằng tìm.

“Cả Kinh Thánh đều được Đức Chúa Trời cảm thúc, có ích cho sự dạy dỗ, khiển trách, sửa trị và huấn luyện trong sự công chính, để người của Đức Chúa Trời được toàn vẹn và sẵn sàng cho mọi việc lành.” (II Ti-mô-thê 3:16-17)

“Con thấu hiểu hơn tất cả những người dạy con, Vì con suy ngẫm các chứng ước Chúa. Con thông hiểu hơn các bậc lão thành, Vì con tuân giữ kỷ cương của Chúa.” (Thi Thiên 119:99-100)

Tổng Kết

Hy vọng bài này đã giúp ta hiểu được những biến đổi của Phật giáo sau 2500 lưu truyền và trộn lẫn với các tín ngưỡng Ấn Độ và Trung Quốc. Vậy nên ta đừng mặc định một người đạo Phật tin gì, mà hãy hỏi điều họ tin và kỳ vọng từ đạo, như tu tập tâm trí, giữ gìn phong tục, hay về cõi Tây Phương Cực Lạc? Nói phải có sách, mách phải có chứng, họ có kinh sách và bằng chứng lịch sử gì để chắc điều mình tin sẽ có ích, đúng thực tế? Từ đó ta mới biết chính xác điều họ kỳ vọng và cơ sở của chúng.

Rồi ta có thể trình bày niềm tin Cơ Đốc của mình, dẫu chỉ thờ một thần nhưng chất lượng, nói có sách mách có chứng. Ta có Kinh Thánh là sách ghi lại Lời Ngài để chắc chắn biết đúng thánh ý, không sợ bị thêm thắt chỉnh sửa khi lưu truyền. Ta có bằng chứng thực tế vượt mọi nghi ngờ hợp lý về quyền năng siêu nhiên chiến thắng cái chết: đó là sự phục sinh của Chúa Giê-xu được rất nhiều sử sách ghi chép. Ta tôn thờ Đức Chúa Trời, đấng toàn năng đã tạo dựng thế giới, đấng có quyền ban sự sống và sự phục sinh. Ngài đã hứa sẽ cho ta sự sống đời đời, nhận ta làm con nuôi, và nghe lời cầu nguyện của ta. Ngài cũng dạy ta đường lối sống công chính, khôn ngoan qua Kinh Thánh. Đây là những điều mà một niềm tin tổng hợp các ý tưởng của con người và tín ngưỡng dân gian của Ấn Độ, Trung Quốc không có được.

Richard Huynh (bachkhoa.name.vn)

Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

Bài Tham Khảo

[1] Bộ ảnh mô tả cuộc đời Đức Phật Thích Ca
 https://phatgiao.org.vn/bo-anh-mo-ta-cuoc-doi-duc-phat-thich-ca-i34313.html

[2] 6 cõi luân hồi là gì
https://www.timhieuphatgiao.com/2011/03/6-coi-luan-hoi-la-gi.html

[3] BA VÒNG QUAY CỦA BÁNH XE ĐẠO PHÁP
https://thuvienhoasen.org/a16774/ba-vong-quay-cua-banh-xe-dao-phap

[4] GIÁC NGỘ LÀ GÌ?
https://thuvienhoasen.org/a33613/giac-ngo-la-gi-

[5] Kinh Brahmayu
https://buddhalessons.org/91-chuong-91-kinh-brahmayu-mn-91-brahmayu-song-ngu/

[6] Thiền tông Việt Nam với đời sống đương đại
https://tnti.vnu.edu.vn/thien-tong-viet-nam-voi-doi-song-duong-dai/

[7] Từ Nhà Thông Thái Xứ Thích Ca Đến Đấng Christ
https://bachkhoa.name.vn/2021/04/03/tu-nha-thong-thai-xu-thich-ca-den-dang-christ/

[8] Vì sao Đức Phật để tóc trong khi mọi tăng ni đều cạo đầu?
https://phatgiao.org.vn/vi-sao-duc-phat-con-toc-ma-chu-tang-thi-khong-d41818.html

[9] Bát chính đạo
https://vi.m.wikipedia.org/wiki/B%C3%A1t_ch%C3%ADnh_%C4%91%E1%BA%A1o

[10] Chuyện vua Tỳ Lưu Ly (Virudhaka) thảm sát xứ Thích Ca
https://www.lotus-happiness.com/historical-events-leading-end-shakyas-clan/

[11] THUYẾT LUÂN HỒI TRONG ĐẠO PHẬT
https://thuvienhoasen.org/a33959/thuyet-luan-hoi-trong-dao-phat

[12] 18 tầng địa ngục
https://phatgiao.org.vn/18-tang-dia-nguc-d81132.html

[13] Kinh Địa Tạng Bồ Tát Bổn Nguyện
https://phatgiao.org.vn/kinh-dia-tang-bo-tat-bon-nguyen-d48900.html

[14] Phong Thần Diễn Nghĩa – Tây Phương giáo giúp Xiển giáo đánh bại Triệt giáo (hồi 78-84)
https://www.sachhayonline.com/tua-sach/phong-than-dien-nghia/hoi-78-tay-phuong-hai-vi-pha-tru-tien/2569
https://www.sachhayonline.com/tua-sach/phong-than-dien-nghia/hoi-84-keo-binh-lang-danh-ai-lam-dong/2575

[15] Sự tích Phật A-di-đà
https://phatgiao.org.vn/su-tich-duc-phat-a-di-da-d42906.html

[17] Tóm tắt kinh Vô Lượng Thọ
https://www.vnctongiao.org/kinh-vo-luong-tho-y-nghia-va-cach-tung-hieu-qua/

[18] Những Điểm Giống Nhau Và Khác Nhau Giữa Phật A Di Đà Và Chúa Giê-xu
https://bachkhoa.name.vn/2024/10/05/nhung-diem-giong-nhau-va-khac-nhau-giua-phat-a-di-da-va-chua-gie-xu/

[19] Bằng Chứng Vượt Mọi Nghi Ngờ Hợp Lý Của Niềm Tin Cơ Đốc: Sự Phục Sinh Của Chúa Giê-xu
https://bachkhoa.name.vn/2025/03/13/bang-chung-vuot-moi-nghi-ngo-hop-ly-cua-niem-tin-co-doc-su-phuc-sinh-cua-chua-gie-xu/

[20] Religion: St. Thomas in India
https://time.com/archive/6620039/religion-st-thomas-in-india/

[21] On the origins of Mahāyāna Buddhism
https://web.archive.org/web/20130612150915/http:/old.ykbi.edu.tw/htm/ykbi16/ykbi16_1.pdf

[22] Thuyết vật linh
https://vi.m.wikipedia.org/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_v%E1%BA%ADt_linh

[23] Thuyết thông linh
 https://vi.wikipedia.org/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_th%C3%B4ng_linh

[24] Ý nghĩa thờ cúng Tổ tiên theo quan điểm Phật giáo
https://m.giacngo.vn/y-nghia-tho-cung-to-tien-theo-quan-diem-phat-giao-post44013.html

Chữ “hiếu” được đề cao trong đạo đức ở cả Đông lẫn Tây. Cổ học tinh hoa có “nhị thập tứ hiếu”, và 10 điều răn trong Kinh Thánh có “hãy hiếu kính cha mẹ”. Nhưng chữ “hiếu” nghĩa là gì? Thờ cúng có phải là “hiếu” không? Và làm sao ta bày tỏ lòng hiếu kính cha mẹ?

I. Ý nghĩa chữ hiếu

Ảnh thực tế đời sống của tượng hình chữ hiếu (孝)

Theo từ điển, chữ “hiếu” [1] nghĩa là có lòng biết ơn và phụng dưỡng cha mẹ. Trong tượng hình chữ Hoa, chữ “hiếu” (孝) gồm chữ lão (耂 – già) ở trên và chữ tử (子 – con) ở dưới, vẽ hình ảnh con cõng cha mẹ già. Bức ảnh một người con cõng cha mẹ ở trên là hình ảnh chữ “hiếu” trong thực tế đời sống. Khi mới sinh ra, cha mẹ đã bồng ẵm nuôi nấng ta thể nào, thì khi ta lớn cha mẹ già đi, ta cũng phải bồng ẵm nuôi nấng cha mẹ như thế. Vậy nên “hiếu” là sự phản chiếu và đền đáp lại công sức nuôi dưỡng ta của cha mẹ.

II. Thờ cúng cha mẹ có phải là hiếu?

Theo từ điển thì chữ “hiếu” [1] còn có nghĩa cúng bái, thờ tự. Đây là do niềm tin vật linh [2] của dân gian ngày xưa tin rằng mọi vật đều có linh hồn, khi thể xác chết thì linh hồn vẫn tiếp tục sống. Người Việt tin rằng linh hồn người thân thường ngự trên bàn thờ để gần gũi, giúp đỡ con cháu, dõi theo những người thân để phù hộ họ khi nguy khó, mừng khi họ gặp may mắn, khuyến khích họ làm những điều lành và cũng quở phạt khi họ làm những điều tội lỗi. Và dương sao âm vậy, linh hồn cũng có thể thọ dụng đồ ăn được cúng bái, hay vàng mã đốt cho [3]. Vậy nên người xưa cho rằng cúng bái là một phần quan trọng của chữ hiếu để giữ sự kết nối, cầu vấn, tỏ lòng tôn kính, và chu cấp phụng dưỡng cho người đã khuất.

Nhưng cúng bái chỉ là hiếu nếu niềm tin vật linh là đúng. Đạo Phật theo niềm tin luân hồi, tức người chết rồi sẽ đầu thai sang kiếp khác, chẳng có ở bàn thờ mà ăn. “Kinh sách Phật giáo Bắc tông nói chung đều xác định người chết sau khoảng thời gian tối đa 49 ngày thì theo nghiệp mà tái sinh vào cõi tương ứng trong lục đạo…Cúng kiếng cũng vậy, người Phật tử cũng biết rõ, nếu ông bà tổ tiên tái sinh ngoài cõi ngạ quỷ… thì không thể ăn uống hay thọ dụng những lễ phẩm dâng cúng ấy. Chỉ riêng loài ngạ quỷ – quỷ thần là có thể ăn đồ cúng của loài người… Nếu người thân của chúng ta chết rồi tái sinh làm ngạ quỷ (ma đói) thì cúng kiếng cho họ sẽ thọ dụng được.”  [4] Vậy nên nếu niềm tin luân hồi là đúng thì cúng bái là cho quỷ thần ăn, chỉ có ông bà nào nhiều nghiệp ác bị đầu thai thành ngạ quỷ (ma đói) thì mới ăn được. Việc thờ cúng ông bà chỉ là giao thoa với tín ngưỡng bản địa, không phải giáo lý gốc của đạo Phật. [4]

Còn theo Kinh Thánh, khi ta chết, “bụi tro trở vào đất y như nguyên cũ, và thần linh trở về nơi Đức Chúa Trời, là Đấng đã ban nó” (Truyền Đạo 12:7), “theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét” (Hê-bơ-rơ 9:27). Linh hồn ta sẽ lía thể xác về gặp Chúa, và chịu phán xét về mọi sai phạm với luật Trời khi sống (là “hết lòng, hết linh hồn, hết tâm trí, hết sức lực mà kính mến Chúa là Đức Chúa Trời… yêu người lân cận như chính mình” – Mác 12:30-31). Việc thờ cúng thì “khi người ta dâng tế là dâng tế ma quỷ, không phải Đức Chúa Trời…” (1 Cô-rinh-tô 10:20). Theo bác sĩ tâm thần Richard Gallagher, giảng viên Đại Học Columbia và Cao Đẳng Y Khoa New York, cũng là người cộng tác lâu năm với Hiệp Hội Đuổi Quỷ Quốc Tế để giúp họ phân biệt ca bệnh tâm thần và ca bị quỷ ám, thì ma quỷ có thể biết nhiều thông tin về người đã khuất và dùng nó để thao túng tâm lý ta. Vậy nên Kinh Thánh cấm con người cầu hỏi đồng bóng hay chiêu hồn (Phục Truyền 18:10-11).[5]

Do đó, việc thờ cúng chỉ là “hiếu” – phụng dưỡng cha mẹ – nếu niềm tin vật linh là đúng, linh hồn cha mẹ thường ở trên bàn thờ. Nhưng nếu niềm tin luân hồi của đạo Phật hay lời Kinh Thánh là đúng thì cúng bái chỉ là dâng tế cho quỷ thần, vô ích với người đã khuất.

Thỉnh thoảng ta nghe chuyện cha mẹ lúc còn sống thì con cái bỏ rơi [6], lúc chết thì chăm chỉ cúng bái. Việc cúng bái tính ra chỉ mất vài phút và vài cây nhang, đồ ăn cúng xong ta cũng ăn. Nếu lỡ có bỏ bê cha mẹ lúc sống thì khi họ mất cúng bái đỡ bị thiên hạ chê trách, đỡ bị lương tâm cắn rứt. Lại còn có hy vọng được linh hồn ông bà gánh vác giúp đỡ, có khi còn được cái nhà để thờ. Công ít lợi nhiều, người ta chăm chỉ cúng bái hơn phụng dưỡng là vậy.

III. Tại sao Chúa muốn chúng ta hiếu kính cha mẹ [9]?

“Hãy hiếu kính cha mẹ của con, để con được sống lâu trên đất mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ban cho con.” (Xuất Ai Cập 20:12)
Kinh Thánh nói rõ ràng về cách chúng ta phải đối xử với cha mẹ. Điều răn thứ năm nói rằng: “Hãy hiếu kính cha mẹ của con, để con được sống lâu trên đất mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ban cho con.” (Xuất Ai Cập 20:12). Điều răn này, và phước lành kèm theo, được lặp lại trong suốt Cựu Ước và Tân Ước.

Hiếu là biết ơn và phụng dưỡng cha mẹ. Kính, theo từ điển [7], là tôn trọng, thận trọng, nghiêm chỉnh chấp hành. Tượng hình chữ kính 敬 là quỳ gối 茍 giang tay 攵, thể hiện sự hạ mình thuận phục [8]. Như vậy hiếu kính cha mẹ là tôn trọng, hạ mình, nghiêm chỉnh chấp nhận thẩm quyền của họ, tuân theo lễ nghĩa, biết ơn và phụng dưỡng khi cha mẹ già.

Bên cạnh việc hiếu là phụng dưỡng cha mẹ thì Chúa còn muốn ta tôn kính cha mẹ. Thứ nhất là vì Ngài rất coi trọng các mối tương giao. Ngài mong muốn có một mối tương giao với mỗi người chúng ta. Để minh họa cho cấu trúc của mối tương giao, Ngài đã tạo ra gia đình. Cách ta tôn kính cha mẹ nói lên rất nhiều về cách ta thể hiện sự tôn kính đối với Chúa. Việc tôn kính cha mẹ dạy ta cách tôn kính Cha Thiên Thượng của mình.

Hãy nhớ rằng những người khác đang quan sát cách ta tôn kính cha mẹ và Chúa. Anh chị em và bạn bè ta sẽ học hỏi từ tấm gương ta. Và một ngày nào đó, khi ta trở thành cha mẹ, con cái bạn sẽ học cách đối xử với ta bằng cách quan sát cách bạn đối xử với ông bà chúng.

Việc tôn kính cha mẹ không chỉ quan trọng trong việc thể hiện sự tôn kính với Chúa, mà còn dạy chúng ta sự tôn trọng thẩm quyền. Tim Keller nói, “Sự tôn kính cha mẹ là nền tảng cho mọi loại tôn kính và mọi loại thẩm quyền khác”. Tôn kính cha mẹ dạy ta rằng Chúa đã đặt để những người có thẩm quyền đối với ta. Tôn kính họ cũng dạy ta cách tôn trọng thẩm quyền đó, và giúp ta được những người mà ta có thẩm quyền tôn trọng.

Quan trọng nhất, bày tỏ sự tôn kính đối với cha mẹ thể hiện tình yêu của Đấng Christ. Nó tạo nên mối liên kết bền chặt trong gia đình, có thể chữa lành các mối quan hệ tan vỡ, và giúp chúng ta trưởng thành trong vai trò Cơ Đốc nhân. Việc tôn kính cha mẹ của ta có thể là một cơ hội tuyệt vời để chia sẻ tình yêu thương của Chúa.

IV. 20 Việc Làm Để Bày Tỏ Lòng Hiếu Kính [9]

Bên cạnh việc chu cấp phụng dưỡng cha mẹ khi họ già yếu, ta còn có thể làm những việc khác bày tỏ lòng tôn kính và yêu quý của mình với cha mẹ. Đây là danh sách 20 ý tưởng để bắt đầu, nhưng còn những cách nào khác ta có thể nghĩ ra để hiếu kính cha mẹ?

1. Nói với họ rằng ta yêu quý họ

Một câu đơn giản “Con yêu cha mẹ” có thể có tác động rất lớn!

2. Bày tỏ lòng biết ơn

Hãy cho cha mẹ biết rằng ta hiểu và trân trọng những gì họ làm cho mình và gia đình.

3. Làm việc nhà cho cha mẹ

Nếu có thể, hãy chọn một việc mà họ ghét nhất rồi làm mà không cho họ biết.

4. Bày tỏ tình yêu với anh chị em của ta

Hãy nỗ lực để biết và hiểu nhau, và hòa thuận với nhau thường xuyên nhất có thể.

5. Lên kế hoạch cho một đêm vui chơi hoặc phiêu lưu gia đình

Cha mẹ sẽ đánh giá cao sự sáng tạo của ta và sẽ rất vui khi được dành thời gian cho ta và mọi người trong gia đình.

6. Quan tâm đến sở thích của họ

Bày tỏ sự quan tâm đến thứ mà cha mẹ ta yêu thích. Dành thời gian để học một kỹ năng mới hoặc tham gia làm cùng họ.

7. Lắng nghe câu chuyện của họ

Xin cha mẹ kể cho ta nghe về đời sống thế nào khi họ còn niên thiếu.

8. Chia sẻ các câu chuyện của ta với họ

Hãy nói chuyện với cha mẹ. Kể cho họ nghe về một ngày, các ước mơ, khó khăn, và nguyện vọng của bạn.

9. Hỏi xin ý kiến ​​của họ

Cha mẹ ta có rất nhiều kinh nghiệm và sự khôn ngoan để chia sẻ. Việc xin lời khuyên không chỉ cho họ thấy rằng ta coi trọng những kinh nghiệm của họ mà còn giúp ta trưởng thành hơn.

10. Nói sự thật

Luôn trung thực với cha mẹ. Điều này sẽ xây dựng lòng tin giữa ta và họ.

11. Đừng cãi lại

Khi đang bất đồng với cha mẹ hoặc cảm xúc cao độ, ta rất dễ trở nên thiếu tôn trọng. Hãy cố gắng kiểm soát lời nói và ngôn ngữ cơ thể của mình, và hãy giữ sự tôn kính.

12. Nói tốt về cha mẹ

Dù ở nơi công cộng hay riêng tư, hãy luôn giữ sự tôn quý với cha mẹ trong những điều ta nói về họ. Hãy tôn kính cha mẹ bằng cách chỉ nói tốt về họ.

13. Hỏi họ hôm nay thế nào

Hãy quan tâm đến những sự kiện đã xảy ra với cha mẹ ta vào ngày hôm nay. Nếu có một sự kiện quan trọng, hãy nhớ hỏi họ về nó.

14. Tổ chức một buổi học Kinh Thánh gia đình

Tự mình hoặc cùng với anh chị em của ta, hãy tổ chức một buổi học Kinh Thánh gia đình. Hãy làm cho nó tràn ngập sự thờ phượng, cầu nguyện, và đọc Lời Chúa cùng nhau.

15. Tìm hiểu lịch sử gia đình ta

Việc tìm hiểu lịch sử gia đình ta cùng với cha mẹ có thể là một cách tuyệt vời để học về những người thân và khám phá ra một số câu chuyện đáng kinh ngạc của gia đình.

16. Khen ngợi cha mẹ mình

Hãy khen ngợi cha mẹ một cách chân thành, và hãy nói với họ thường xuyên rằng họ đang làm rất tốt.

17. Giúp đỡ người khác cùng với cha mẹ

Giúp đỡ người khác có thể bao gồm đi mua sắm, làm vườn, hoặc chuẩn bị một gói quà để thể hiện tình yêu thương với người khác.

18. Kiểm soát cách phản ứng của ta

Khi thất vọng, tức giận, hay xúc động, ta rất dễ phản ứng dữ dội. Hãy kiểm soát giọng điệu, âm lượng, và cách hành động của mình khi ta cảm thấy như vậy. Hãy cố gắng cư xử bình tĩnh và tôn trọng khi ta bất đồng với cha mẹ.

19. Hãy dễ dạy và dễ tiếp thu

Hãy nhờ cha mẹ dạy mình một kỹ năng hoặc sở thích mới. Khi họ cho ta lời khuyên, hãy ý thức học hỏi từ câu chuyện của họ.

20. Lên kế hoạch dành thời gian cho cha mẹ

Lên lịch dành thời gian một một với cha hoặc mẹ của bạn. Hãy cất điện thoại và các thiết bị điện tử đi và dành thời gian đó để tìm hiểu nhau, cùng nhau cười đùa và động viên nhau.

Tổng Kết

“Hiếu” nghĩa là có lòng biết ơn và phụng dưỡng cha mẹ, có tượng hình chữ “hiếu” (孝) gồm chữ lão (耂 – già) ở trên và chữ tử (子 – con) ở dưới, vẽ hình ảnh con cõng cha mẹ già. Kính là tôn trọng, thận trọng, nghiêm chỉnh chấp hành, với tượng hình chữ kính 敬 là quỳ gối 茍 giang tay 攵, thể hiện sự hạ mình thuận phục. Hiếu kính cha mẹ là thể hiện sự tôn trọng, nghiêm chỉnh chấp nhận thẩm quyền của họ, tuân theo lễ nghĩa, biết ơn và phụng dưỡng khi cha mẹ già yếu như họ đã từng bồng ẵm mình khi xưa.

Người xưa xem việc thờ cúng cha mẹ là một phần của chữ hiếu vì họ tin rằng người chết còn linh hồn cũng cần ăn, nên ba mẹ mất cũng cần phụng dưỡng, vậy nên thờ cúng là hiếu. Nhưng điều này chỉ đúng khi niềm tin vậy linh là đúng. Còn theo niềm tin luân hồi hay theo Kinh Thánh thì linh hồn người mất đã đầu thai sang kiếp khác hay về gặp Chúa để chịu phán xét rồi, chẳng có ở bàn thờ để ăn. Lúc đó việc cúng bái chỉ là cho quỷ thần, vô ích với cha mẹ.

Chúa cho ta điều răn phải hiếu kính cha mẹ, kèm theo phần thưởng sẽ cho ta sống lâu trên đất (Xuất Ai Cập 20:12). Bên cạnh sự đền ơn đáp nghĩa việc họ đã bồng ẵm nuôi ta khi còn bé, việc hiếu kính cha mẹ còn dạy ta tầm quan trọng của các mối quan hệ, tôn kính bề trên, tôn trọng thẩm quyền, và thể hiện tình yêu thương của Chúa.

Bên cạnh việc phụng dưỡng nâng đỡ cha mẹ già, ta còn nên làm những việc thể hiện lòng tôn kính, yêu quý, biết ơn với cha mẹ của mình. Hãy nói với họ ta yêu quý và biết ơn họ. Hãy lắng nghe tìm hiểu chuyện đời, kinh nghiệm đời sống và những lời tư vấn của họ. Và hãy bày những công việc cho họ vui. Hãy chăm sóc vui chơi với họ như họ đã chăm sóc và vui chơi với ta khi còn thơ bé.

Richard Huynh dịch và tổng hợp (bachkhoa.name.vn)

Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

Bài Tham Khảo

[1] Chữ “Hiếu” Theo Từ điển
https://hvdic.thivien.net/whv/%E5%AD%9D

[2] Thuyết vật linh
https://vi.wikipedia.org/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_v%E1%BA%ADt_linh 

[3] Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên
https://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%ADn_ng%C6%B0%E1%BB%A1ng_th%E1%BB%9D_c%C3%BAng_t%E1%BB%95_ti%C3%AAn 

[4] Ý nghĩa thờ cúng Tổ tiên theo quan điểm Phật giáo
https://m.giacngo.vn/y-nghia-tho-cung-to-tien-theo-quan-diem-phat-giao-post44013.html

[5] Bác Sĩ Tâm Thần Nói Quyền Năng Đấng Christ Tỏa Sáng Cả Trong Ca Đuổi Quỷ Đáng Sợ Nhất
https://bachkhoa.name.vn/2024/03/10/bac-si-tam-than-noi-quyen-nang-dang-christ-toa-sang-ca-trong-ca-duoi-quy-dang-so-nhat/

[6] Bao giờ hết cảnh… người già bị con cái bỏ rơi
https://tuoitre.vn/bao-gio-het-canh%E2%80%A6-nguoi-gia-bi-con-cai-bo-roi-97721.htm

[7] Chữ “kính” theo từ điển
https://hvdic.thivien.net/whv/%E6%95%AC

[8] Tượng hình chữ “kính”
https://mandarintemple.com/dictionary/chinese-to-english/hsk-5/%E6%95%AC-jing4

[9] HONOR YOUR FATHER AND MOTHER
https://www.focusonthefamily.com/live-it-pomst/honor-your-father-and-mother/

Có người hỏi “Tại sao khi đọc bài viết về Kinh Thánh thì thấy hay, nhưng khi tự đọc thì lại thấy thật khó hiểu?” Đó là vì những lời dạy trong Kinh Thánh như kim cương thô, nhìn sơ qua chỉ như cục đá lạ lạ mà thôi. Còn khi đọc bài viết về Kinh Thánh, ta thấy những viên kim cương đã được người viết chế tác, đẹp và lấp lánh hơn nhiều. Có khả năng tự đọc Kinh Thánh sẽ giúp ta tự thu lượm kim cương, chế tác áp dụng vào đời sống hoàn cảnh của mình, và hấp thụ chúng vào tâm trí. Sau đây là 3 nguyên tắc giúp ta đọc Kinh Thánh hiệu quả.

Giờ giả sử một thiên sứ từ trời xuống đưa cho ta bản đồ chỉ đến một mỏ kim cương giàu nhất trái đất. Mừng rỡ, ta lập tức bay đến đó, hi vọng sẽ thấy một nơi đầy kim cương lấp lánh. Nhưng không, ta thấy nó chỉ là miếng đất bình thường, cũng đầy đá sỏi. Có phải thiên sứ đã nói dối? Không, đó là vì kim cương thô nhìn cũng chỉ như cục đá lạ lạ nằm lẫn trong sỏi đá mà thôi. Để có được kim cương lấp lánh như ở tiệm, người ta phải sàng lọc, chế tác để làm nổi bật lên vẻ đẹp và giá trị thật sự của nó.

Kim cương thô trong mỏ

Kinh Thánh chính là mỏ kim cương như vậy. Thoạt nhìn, nó chỉ là những câu chuyện kể hay lời dạy mà ta có thể thấy hay hay lạ lạ, nhưng không thấy lấp lánh giá trị lắm. Nhưng các kiến thức về Chúa thu lượm qua những câu chuyện, qua những lời kể về Ngài chính là những viên kim cương thô. Nếu ta thu lượm về, suy ngẫm rồi rút ra các bài học, và áp dụng cho đời sống mình thì ta sẽ biết cách sống cho đẹp lòng Chúa. Khi đó, lời Ngài sẽ là đèn soi chân ta (Thi Thiên 119:105), và Chúa sẽ là Đấng chăn giữ ta (Thi Thiên 23). Ngài sẽ cho ta đời sống bình an và ý nghĩa trong Ngài. Vậy nên sau đây là 3 nguyên tắc giúp ta tự đọc Kinh Thánh và thu lượm những viên kim cương lấp lánh giá trị cho mình:

1. Đọc Kinh Thánh để biết và đến với Chúa, không phải để tìm “công thức” sống phước.

“Các ngươi tra cứu Kinh Thánh, vì nghĩ rằng trong đó có sự sống đời đời. Chính Kinh Thánh làm chứng về Ta, vậy mà các ngươi không muốn đến với Ta để được sự sống đời đời.” (Giăng 5:39-40)

Chúng ta hay tìm kiếm một “tôn giáo”, một “công thức”, một bộ quy tắc những điều làm không làm để sống tốt. Nhưng Chúa thì muốn ta có một mối quan hệ tương giao với Ngài [1], Chúa nhận ta là con nuôi (Rô-ma 8:15, Ê-phê-sô 1:5), ta nhận Ngài là cha trên trời (Ma-thi-ơ 6:9). Khi mới sang Singapore du học, có 2 bạn sinh viên đến hỏi tôi: “Bạn muốn biết về Chúa Giê-xu hay không?” Vốn yêu thích học lẽ sống, tôi trả lời “Tôi thấy người Do Thái, người Hy Lạp La Mã, người phương Tây tin theo Chúa, nên cũng muốn học biết Chúa dạy gì.” Tinh thần tốt nhưng mục tiêu sai. Đúng ra tôi nên học để biết Chúa chứ không phải để biết Chúa dạy gì. Có lẽ vì vậy nên khi học sách Phúc Âm Giăng (là sách diễn giải về thần tính và tước vị Con Đức Chúa Trời của Chúa), tôi chỉ thấy Chúa làm việc này việc kia, không thấy điều sách muốn nói [2].

Sau này, tôi tìm hiểu về Chúa với mục tiêu để biết Ngài và xem mình có nương tựa nơi Ngài được không, không phải để “biết Chúa dạy gì”. Với mục tiêu đúng, tôi đọc đến đâu thu lượm đến đó, bởi vì mọi lời trong Kinh Thánh đều nói về Ngài, nhưng không phải lúc nào cũng dạy ta làm gì [2]. Khi biết Chúa, biết Lời Ngài, và có mối quan hệ cầu nguyện tương giao với Ngài, ta sẽ tự biết mình phải sống thế nào để được phước.

2. Đọc để hiểu tổng quan cả Kinh Thánh, đừng chỉ biết những trích đoạn, câu gốc rời rạc

Quá trình hình thành các sách Kinh Thánh trong lịch sử

“Rồi Ngài bắt đầu từ Môi-se đến tất cả các nhà tiên tri mà giải thích cho họ những lời chỉ về Ngài trong cả Kinh Thánh.” (Lu-ca 24:27)

“Cả Kinh Thánh đều được Đức Chúa Trời cảm thúc, có ích cho sự dạy dỗ, khiển trách, sửa trị và huấn luyện trong sự công chính, để người của Đức Chúa Trời được toàn vẹn và sẵn sàng cho mọi việc lành.” (2 Ti-mô-thê 3:16-17)

Đọc Kinh Thánh mà chỉ đọc các trích đoạn hay câu gốc giống như xem Harry Potter mà chỉ xem những phân cảnh rời rạc hay các câu nói của Harry trong giới thiệu phim. Ta sẽ thấy hay hay nhưng không hiểu gì hết. Ta phải xem biết toàn bộ câu chuyện trước, rồi sau này quay lại xem các trích đoạn sẽ hiểu sâu và rõ hơn.

Khi mới tìm hiểu về Chúa, tôi đến nhóm với các bạn sinh viên Tin Lành Singapore, học điều này điều kia về Chúa, nhưng không hiểu gì hết vì không hệ thống kết nối chúng lại được. Sau này, tôi tìm thấy trang của Ted Montgomery, một bác sĩ về hưu viết lại toàn bộ hiểu biết Kinh Thánh của mình. Bác sĩ không diễn giải từng câu, mà nói tổng quan các chủ đề và nội dung chính trong Kinh Thánh. Cách diễn giải rõ ràng, khúc chiết, khoa học, khiêm tốn của một bác sĩ giúp tôi có hình dung tổng quan cả Kinh Thánh. Nó giúp tôi có hình dung trọn vẹn về Đức Chúa Trời để biết Ngài là ai, Ngài tể trị trên lịch sử loài người thế nào… mà quyết định tin nhận Ngài là chủ của đời mình và sống nương tựa nơi Ngài [2].

Vậy nên nếu ta chưa đọc qua Kinh Thánh lần nào thì khoan hẳn đọc các sách tĩnh nguyện hay phân tích Kinh Thánh. Trước hết, hãy đọc sách giúp khám phá tổng quan Kinh Thánh như [3] [4], hay xem các clip giới thiệu tổng quan ở trang Dự Án Kinh Thánh [8]. Sau đó việc đọc tĩnh nguyện hay phân tích trích đoạn sẽ hiệu quả hơn nhiều. Khi đọc về trích đoạn nào, ta sẽ biết nó ở đâu, ngữ cảnh là gì, liên quan với cả Kinh Thánh như thế nào… nên dễ hiểu và dễ phân tích.

Tôi mất 2 tuần để đọc xong trang của bác sĩ Ted Montgomery, và bạn có thể mất vài giờ để xem hết các clip của Dự Án Kinh Thánh [8], hay vài tuần để đọc sách giúp khám phá tổng quan Kinh Thánh [3] [4]. Đúng là phải mất chút thời gian và công sức. Nhưng đây là việc làm một lần cho cả đời đời, và Chúa sẽ ban cho ta sự khôn ngoan, giúp đỡ, và phước hạnh đáng giá hơn hẳn những gì ta bỏ ra để học biết Ngài.

3. Đọc Kinh Thánh nhiều lần ở các mức độ nông sâu khác nhau.

“Đức Giê-hô-va phán: “Ý tưởng Ta không phải là ý tưởng các ngươi, Đường lối các ngươi chẳng phải là đường lối Ta. Vì các tầng trời cao hơn đất bao nhiêu, Thì đường lối Ta cao hơn đường lối các ngươi, Ý tưởng Ta cao hơn ý tưởng các ngươi cũng bấy nhiêu.” (Ê-sai 55:8-9)

Nhiều người nghĩ Kinh Thánh như sách báo thông thường, đọc 1 lần để hiểu hết và khỏi cần đọc lại. Nhưng Kinh Thánh như một mỏ kim cương thô cần sàng lọc mài dũa, đào hết lớp này đến lớp khác 2000 năm nay không hề cạn. Đó là vì Kinh Thánh đến từ Đức Chúa Trời, Đấng có suy nghĩ và đường lối cao sâu hơn con người. Lời Chúa có rất nhiều lớp nghĩa, ta không thể hiểu hết ngay khi đọc.

Chúa hay ví dân Ngài như loài chiên (cừu). Chúng là loài nhai lại, không cố gắng tiêu hóa ngay khi ăn mà chỉ thu lượm cỏ vào bụng mình, rồi từ từ nhai lại và tiêu hóa. Cũng vậy, Chúa thiết kế Kinh Thánh cho bầy chiên Ngài ăn không để hiểu ngay khi đọc, mà để thu vào lòng. Sau đó, ta mới từ từ suy ngẫm tiêu hóa, hiểu và áp dụng vào đời sống mình. Do đó, ta nên đọc với chiến lược của loài chiên như sau:

i. Đọc để thu lượm lời Chúa vào lòng, hiểu hay áp dụng sau

“Cũng hãy để lời của Đấng Christ sống sung mãn trong lòng anh em; hãy dùng tất cả sự khôn ngoan để dạy và khuyên bảo nhau, dùng thi thiên, thánh ca, linh khúc để hát cho Đức Chúa Trời với lòng biết ơn.” (Cô-lô-sê 3:16)

Mục tiêu chính khi đọc Kinh Thánh là để thu lời Chúa vào lòng mình, hiểu hay áp dụng để sau. Ra mỏ kim cương, việc đầu tiên là ta đào đất và nhặt hết những viên đá lạ lạ về. Hãy xem thông tin về Chúa từ Kinh Thánh là những viên kim cương thô, dẫu chưa biết để làm gì ta cũng cứ thu vào. Rồi Đức Thánh Linh sẽ làm việc trong ta, giúp ta suy ngẫm, trải nghiệm, diễn giải, liên kết chúng lại, và áp dụng cho những vấn đề trong đời sống mình. Khi đó chúng thật sự sẽ là những viên kim cương lấp lánh đem lại bông trái công chính phước hạnh cho đời sống ta.

ii. Đọc đều đặn theo thời gian đã định, đừng chú ý tới tiến độ hay kết quả.

“Buổi sáng, xin cho con nghe được lòng nhân từ Chúa, Vì con tin cậy nơi Ngài; Xin chỉ cho con biết con đường phải đi, Vì linh hồn con ngưỡng vọng Chúa.” (Thi Thiên 143:8)

Vì Kinh Thánh vừa dài vừa nhiều lớp nghĩa, ta đừng quan tâm việc đọc cho xong hay hiểu cho hết, sẽ chỉ khiến mình nản lòng. Tốt nhất hãy sắp sẵn 30 phút vào thời điểm thuận lợi hằng ngày để đọc Kinh Thánh, rồi trung tín giữ theo. Nó thường là buổi sáng khi đầu óc ta còn tươi mới, dễ tập trung, dễ nhớ. Đây cũng là thời điểm thích hợp để cầu nguyện xin Chúa ở cùng, thêm sức, và ban phước cho ngày mới. Thói quen này sẽ giúp ta nhớ đến Chúa đầu tiên, đặt Ngài lên trên hết, tự tin vì có Chúa ở cùng trong đời sống, và mỗi ngày mỗi đọc biết thêm về Ngài, thu lượm viên kim cương thô cho đức tin. 

Tôi có chương trình Đọc Kinh Thánh Từ A Đến Z 15 phút mỗi sáng, mất 6 năm mới xong Cựu Ước, và chắc 4 năm nữa mới xong Tân Ước. Chẳng sao, quan trọng là mỗi ngày có đọc để biết thêm về Chúa. Việc này là song song với thói quen nghe Kinh Thánh và âm nhạc, bài giảng Cơ Đốc trong thời gian rảnh để nuôi dưỡng tâm hồn mình.

iii. Tranh thủ nghe Kinh Thánh trong thời gian rảnh

Nghe là cách người xưa học Kinh Thánh, hãy tranh thủ nghe Kinh Thánh mọi lúc mọi nơi

“Hãy ân cần dạy dỗ điều đó cho con cái anh em, và phải nhắc đến khi anh em ngồi trong nhà cũng như lúc ra ngoài đường, khi anh em đi ngủ cũng như lúc thức dậy.” (Phục Truyền 6:7)

Ngày xưa người ta chủ yếu là nghe Kinh Thánh vì sách hiếm và đắt, cũng ít người biết chữ. Vậy nên ta có thể nghe Kinh Thánh thay vì đọc. Dù ta có thể cảm thấy không nhớ nhiều sau khi nghe, nhưng thật ra những ý động chạm vẫn sẽ được thu vào lòng. Thực tế thì khi nghe ta vẫn hiểu sâu hơn đọc lướt, vì tốc độ nghe chỉ 100 từ/phút trong khi đọc lướt là 200-300 từ/phút. Vậy nên thay vì nghe nhạc, hãy tranh thủ nghe Kinh Thánh khi ta thư giãn, làm việc nhà, tập thể dục, lúc đi bộ, hay ngồi trên xe… và ta sẽ dễ dàng nghe 1-2 giờ mỗi ngày. Sau khi nghe một sách 10-20 lần, ta sẽ tự nhiên thấy thân thuộc với mọi lời trong đó, như nhớ một bài nhạc vậy. Đến nay tôi đã nghe các sách Cựu Ước hơn chục lần mỗi quyển, còn Tân Ước có sách tới cả trăm (vì sách ngắn và liên quan hơn). Giờ gặp chuyện gì là trong đầu vang lên câu Kinh Thánh liên quan như lời nhắc nhở của Chúa.

Đừng nhầm lẫn việc đọc Kinh Thánh cá nhân với việc học trong nhóm nhỏ hay soạn bài giảng. Hai việc sau phải đào sâu làm kỹ. Buổi học Kinh Thánh nhóm nhỏ 60 phút với tôi chỉ đủ cho một trích đoạn 20-30 câu. Phải có thời gian để mọi người suy ngẫm, thảo luận, và rút ra áp dụng cho đời sống mình.

iv. Vừa đọc vừa cầu nguyện xin Chúa giúp mình thêm năng lực và bày tỏ cho mình hiểu

“Tôi nài xin Đức Chúa Trời của Chúa chúng ta là Đức Chúa Jêsus Christ, là Cha vinh quang, ban cho anh em linh của sự khôn ngoan và sự mặc khải, để anh em nhận biết Ngài.” (Ê-phê-sô 1:17)

Một bạn chia sẻ với tôi là mẹ mình xưa mắt yếu nhưng vẫn ráng đọc Kinh Thánh. Càng đọc, mắt mẹ càng sáng ra, và dần sáng hẳn. Ba bạn ấy thấy phép lạ này cũng đọc Kinh Thánh, rồi tin, giờ đang là mục sư. Đây là một lời chứng cho phước hạnh và quyền năng Chúa ban khi ta nỗ lực học Lời Ngài. Chúa không để ta cố gắng một mình với năng lực giới hạn của ta. Mà Ngài ở cùng ta, giúp đỡ ta, thêm sức thêm năng lực cho ta, để ta có thể làm tốt điều đẹp ý Ngài. Việc học Kinh Thánh là điều đẹp lòng Ngài, hãy cầu nguyện xin Chúa ban cho ta sự khôn ngoan và mặc khải để hiểu, và Ngài hẳn sẽ đáp lời.

v. Tìm đọc và nghe các bài bình luận diễn giải Kinh Thánh

“Những người Do Thái ở đây có tinh thần cởi mở hơn những người ở Tê-sa-lô-ni-ca; họ nhiệt thành tiếp nhận đạo, ngày nào cũng nghiên cứu Kinh Thánh để xét xem lời giảng có đúng không.” (Công vụ 17:11)

Khi đã nắm tổng quan Kinh Thánh rồi, việc đọc các bài diễn giải bình luận Kinh Thánh sẽ trở nên rất hữu ích. Chúng giúp ta hiểu sâu hơn, phân tích kỹ hơn các tình tiết, nhận ra nhiều điều mình chưa biết, và hiểu hơn giá trị của chúng cho đời sống. Đọc nhiều ta sẽ học được cách phân tích diễn của tác giả mà nâng cao năng lực của mình. Chỗ nào thấy lạ hay khó hiểu, ta có thể hỏi các chuyên gia hay tìm kiếm bài phân tích để hiểu rõ hơn. Nhưng nhớ kiểm tra Kinh Thánh để xem lời giảng có đúng không, ngữ cảnh gốc là gì, bài học rút ra và cách áp dụng như vậy có hợp lý không, v.v…

Tổng Kết

Tại sao nhiều người thấy Kinh Thánh đọc bình luận diễn giải thì hay, nhưng tự đọc lại thấy khó hiểu? Đó là vì Kinh Thánh là một mỏ đầy kim cương quý giá, nhưng kim cương thô thì chỉ như viên đá lạ lạ nằm lẫn trong cát sỏi, cần có công sức và kỹ thuật sàng lọc chế tác mới thấy lóng lánh giá trị. Để thấy cái hay của Kinh Thánh, ta cần dành ít thời gian công sức mỗi ngày và làm theo các nguyên tắc đọc hiểu tốt.

Đầu tiên ta cần có mục tiêu đúng là đọc để biết Chúa, không phải để tìm công thức sống phước. Biết Chúa rồi ta sẽ tự biết sống sao cho đẹp lòng Ngài mà được phước.

Tổng quan các sách và các chủ đề trong Kinh Thánh ở trang Dự Án Kinh Thánh [8]

Ta cũng cần đọc để hiểu tổng quan Kinh Thánh từ Sáng Thế Ký tới Khải Huyền và nội dung căn bản của các sách qua các sách giới thiệu Kinh Thánh [3] [4] hay trang Dự Án Kinh Thánh [8]. Nếu không, ta sẽ giống như coi Harry Potter chỉ qua các trích đoạn và lời thoại rời rạc, thấy hay mà không hiểu gì hết. Việc này sẽ mất vài tuần, nhưng nó sẽ cho ta nền tảng vững chắc cho việc học Kinh Thánh sau này. Nhờ nó, khi gặp bất cứ phân đoạn câu gốc nào, ta sẽ hiểu ngữ cảnh và vị trí của nó trong bức tranh tổng quan của Kinh Thánh.

Sau đó, ta cứ mỗi ngày dành 15-30 phút cho Kinh Thánh. Như ra mỏ kim cương trước hết để thu lượm kim cương thô, hay như chiên là loài nhai lại thu cỏ trước tiêu hóa sau, ta đọc để biết về Chúa và thu lời Ngài vào lòng, rồi từ từ suy ngẫm để hiểu và áp dụng vào đời sống. Và ta hãy tranh thủ thời gian rảnh, nghe đọc Kinh Thánh như nghe nhạc cũng được. Vừa đọc vừa cầu nguyện xin Chúa ban thêm năng lực và mặc khải để hiểu Lời Ngài.

Làm những điều trên, ta đã có thể đọc các diễn giải bình luận Kinh Thánh và tìm kiếm câu trả lời cho những chỗ khó hiểu. Giờ thì chúng không còn là những trích đoạn rời rạc nữa, mà ta đã có thể liên kết chúng với tổng quan Kinh Thánh. Chúng sẽ giúp ta hiểu sâu và chi tiết hơn về Chúa, học cách diễn giải, và nâng cao khả năng phân tích áp dụng Kinh Thánh của mình.

Việc học Kinh Thánh sẽ mất chút thời gian công sức (15-30ph/ngày). Nhưng mối quan hệ cha-con với Đấng Toàn Năng là điều quý giá nhất trên đời, và Chúa là đấng ban thưởng cho những ai tìm kiếm Ngài. Ngài sẽ ban cho ta hơn hẳn thời gian công sức ta bỏ ra: sự khôn ngoan thiên thượng, sự bình an của Chúa, sự dạy dỗ, giúp đỡ, chu cấp của Đấng Toàn Năng, và sự sống đời đời trong Ngài.

Richard Huynh

Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

Bài Tham Khảo

1. Chúng ta muốn một bản hướng dẫn, Chúa cho ta một mối quan hệ tương giao
https://jdgreear.com/we-want-a-map-god-gives-us-a-relationship/

2. Ở Singapore gặp Chúa
https://bachkhoa.name.vn/2021/04/03/o-singapore-gap-chua/

3. Hành Trình Khám Phá Kinh Thánh Cựu Ước
https://nhasachkhampha.com/san-pham/hanh-trinh-kham-pha-kinh-thanh-cuc-uoc-quyen-1/ 

4. Hành Trình Khám Phá Kinh Thánh Tân Ước
https://nhasachkhampha.com/san-pham/hanh-trinh-kham-pha-kinh-thanh-tan-uoc/

5. Tại sao chúng ta không đọc Kinh Thánh nhiều hơn? 3 hiểu lầm thông thường khi đọc Kinh Thánh
https://byfaithonline.com/why-dont-we-read-the-bible-more-3-common-misunderstandings/

6. Những người nghiện thần học Kinh Thánh
https://www.thegospelcoalition.org/article/biblical-theology-nerds

7. Làm sao để đọc toàn bộ Kinh Thánh lần đầu tiên
https://larrysanger.org/2023/09/how-to-read-the-bible-all-the-way-through-for-the-first-time/

8. Dự Án Kinh Thánh
https://www.youtube.com/@BibleProjectVietnamese/playlists

Ngày nay, người ta tin đủ thứ, từ thuyết tiến hóa vô thần, các tôn giáo khác nhau, các kiểu tu tập năng lượng khí pháp… Nhưng để tin điều gì, ta cần kiểm tra các bằng chứng cùng những nghi ngờ mà đánh giá độ chắc chắn. Niềm tin Cơ Đốc nói đến những chuyện siêu nhiên như Đức Chúa Trời tạo dựng thế giới, A-đam và Ê-va, trận lụt Nô-ê… hay sự phán xét linh hồn sau khi chết, thiên đàng địa ngục, trời mới đất mới…  Vậy đâu là bằng chứng để tin? Chúng có bác bỏ được những nghi ngờ không? Bài này sẽ diễn giải về các loại bằng chứng, mức độ chắc chắn của niềm tin, và vì sao sự phục sinh của Chúa Giê-xu là bằng chứng vượt mọi nghi ngờ hợp lý cho niềm tin Cơ Đốc, kể cả những chuyện siêu nhiên trên.

1. Các loại bằng chứng và độ chắc chắn để tin

Làm sao ta có thể tin một chuyện. như liệu có phải anh X đã giết người? Để chắc chắn, một niềm tin cần có các bằng chứng là cơ sở để kiểm tra, chứng minh, và bác bỏ nghi ngờ. Thế những gì có thể làm bằng chứng trước tòa? Nhân chứng và vật chứng. Trong vụ án anh X, các điều tra viên sẽ thu thập những vật chứng cùng lời khai của các nhân chứng rồi đưa ra xem xét. Tòa án Mỹ có những mức độ chắc chắn tùy theo vào sức mạnh của bằng chứng như sau [1]:

1. Có chút bằng chứng (some evidences – lưu ý rằng có bằng chứng chưa hẳn đã là chắc chắn, còn phải xem chúng rõ ràng, đáng tin, thuyết phục thế nào).
2. Có lý để nghi ngờ (reasonable suspicion).
3. Có lý để tin (reasonable to believe).
4. Có nguyên nhân khả dĩ (probable cause).
5. Có bằng chứng đáng tin cậy (some credible evidences).
6. Có bằng chứng vượt trội (Preponderance of evidence).
7. Có bằng chứng rõ ràng và thuyết phục (clear & convincing evidence).
8. Vượt qua mọi nghi ngờ hợp lý (beyond reasonable doubt – nó không có nghĩa là hoàn toàn chắc chắn, nhưng không có nghi ngờ nào là hợp lý).

2. Đâu là bằng chứng cho những chuyện siêu nhiên theo Kinh Thánh?

Quay lại những chuyện siêu nhiên thời xa xưa mà Kinh Thánh kể: Đức Chúa Trời tạo dựng thế giới, A-đam và Ê-va, trận lụt Nô-ê, v.v.. đâu là nhân chứng vật chứng làm cơ sở để ta tin?

Về vật chứng, ta không có gì. Trận lụt Nô-ê nước đã dâng quá ngọn núi cao nhất và quét sạch tất cả (Sáng Thế Ký 7:19), còn con tàu chắc đã bị rã ra làm gỗ xây dựng sau trận lụt. Vì chuyện đã quá xa xưa nên chẳng thể còn lại món gì từ thời đó để làm vật chứng. Những gì ta biết có lẽ là lời kể truyền miệng từ A-đam tới Nô-ê, A-bra-ham, Môi-sê, rồi ghi vào Kinh Thánh.

Nhưng về nhân chứng, ta có Chúa Giê-xu. Chúa Giê-xu làm chứng cho các chuyện kiện siêu nhiên thời xa xưa của Kinh Thánh qua lời Ngài như: Đức Chúa Trời sáng thế và tạo ra A-đam và Ê-va (Mác 10:6), Ca-in và A-bên (Lu-ca 11:51), Nô-ê (Ma-thi-ơ 24:37), Áp-ra-ham (Giăng 8:58), Lót (Lu-ca 17:32), Môi-sê (Lu-ca 24:27), v.v… Chúa cũng tuyên bố về sự phán xét linh hồn sau khi chết, thiên đường địa ngục, và sự sống đời đời (Ma-thi-ơ 25:35-46).

Giả sử Chúa đúng là người từ trời xuống (Giăng Giăng 3:31), là Ngôi Lời tạo dựng thế giới (Giăng 1:1), là Con Trai Đức Chúa Trời (Ma-thi-ơ 26:64-66)… thì ta có một nhân chứng đã sống từ thời xa xưa ấy, chứng kiến các sự kiện ấy, và luôn nói sự thật. Khi đó, độ chắc chắn để tin sẽ là ở mức nào theo chuẩn tòa án Mỹ? Hẳn phải là mức vượt qua mọi nghi ngờ hợp lý, vì Đức Chúa Trời không thể nói dối (Hê-bơ-rơ 6:18) nên nghi ngờ Ngài đâu có hợp lý!

3. Đâu là bằng chứng rằng Chúa Giê-xu là Con Trai Đức Chúa Trời?

Nhưng cái gì là bằng chứng khách quan, thực tế, không thể chối cãi được rằng Chúa Giê-xu là Con Trai Đức Chúa Trời?

Sự phục sinh chứng tỏ quyền năng siêu nhiên và thần tính của Chúa Giê-xu

Để tin ai đó là thần (hay được thần ở cùng), người đó cần chứng minh khả năng làm phép lạ, tức các việc siêu nhiên, trái quy luật thông thường, mà chỉ thần với quyền năng siêu nhiên mới có thể làm. Nhiều người nói nếu Chúa muốn họ tin thì hãy làm một phép lạ siêu nhiên trên trời. Đây chính xác là điều những lãnh đạo người Do Thái thời đó đã thách thức Chúa Giê-xu:

“Những người Pha-ri-si và Sa-đu-sê đến với Đức Chúa Jêsus, và thử Ngài bằng cách xin Ngài cho họ xem một dấu lạ từ trời…” (Ma-thi-ơ 16:1)

Thực sự thì Chúa Giê-xu đã làm vô số phép lạ như chữa bệnh và đuổi quỷ (Ma-thi-ơ 4:23), hóa bánh cho 5000 người ăn (Giăng 6:5-14), phục sinh người chết (Giăng 11:38-44), v.v.. nhưng họ không chịu tin. Vậy nên bằng chứng cuối cùng sẽ là sự chết trên thập tự giá và phục sinh sau 3 ngày của Ngài:

“Thế hệ gian ác dâm loạn nầy tìm kiếm một dấu lạ; nhưng sẽ không có một dấu lạ nào được ban cho họ ngoài dấu lạ của Giô-na…Vì như Giô-na ở trong bụng cá lớn ba ngày ba đêm, cũng vậy, Con Người sẽ ở trong lòng đất ba ngày ba đêm.” (Ma-thi-ơ 16:14, 12:40)

Và bằng chứng này thuyết phục đến nỗi giới lãnh đạo Do Thái chỉ biết cấm đoán chứ không thể chối cãi (Công Vụ 4:18):

3.1 Bằng chứng Chúa thật sự đã chết và được chôn:

Chuyện Chúa Giê-xu bị đóng đinh trên thập giá, bị chết, và chôn xảy ra ngay lễ lớn nhất của Do Thái giáo là lễ Vượt Qua (Ma-thi-ơ 27:62), khi người Y-sơ-ra-ên đổ về Giê-ru-sa-lem dự lễ rất đông và tung hô Chúa Giê-xu là vua của Y-sơ-ra-ên (Giăng 12:12-13). Và tất cả đều đã chứng kiến sự kiện này, không ai không biết (Lu-ca 24:18-19):

1. Sự đóng đinh và sự chết của Chúa Giê-xu là công khai ở đồi sọ. Một đám đông lớn, những người Pha-ri-si và Sa-đu-sê thù nghịch Ngài, cùng quân lính La Mã đều chứng kiến điều này (Ma-thi-ơ 27). Quân lính đã lấy giáo đâm vào hông và xác nhận Ngài thật đã chết (Giăng 19:34)

2. Ngôi mộ của Chúa ở ngay ngoài thành Giê-ru-sa-lem, và tất cả mọi người đều biết. Cả những người Pha-ri-sê cũng biết Chúa đã nói trước mình sẽ sống lại, và họ cho lính đến canh tảng đá lấp cửa mộ để đảm bảo xác Ngài không bị lấy cắp (Ma-thi-ơ 27:57-65).

3.2 Bằng chứng Chúa thật sự phục sinh:

Ngôi mộ trống là bằng chứng mà người Pha-ri-sê không thể chối cãi

1. Ngôi mộ của Chúa trở nên trống rỗng, xác Chúa biết mất (Mác 16:1-8), bất chấp việc có lính canh và một tảng đá nặng 1-2 tấn chắn cửa [2].

2. Các môn đồ cùng hơn 500 người làm chứng nói rằng Chúa Giê-xu hiện ra với họ (Giăng 20:19-29, Lu-ca 24:36-46, 1 Cô-rinh-tô 15:6). Sau này, cả Sau-lơ là người Pha-ri-sê đang điên cuồng bắt bớ người tin Chúa cũng thấy Ngài và tin theo (Công Vụ 9:1-19).

3. Người Pha-ri-sê không cãi được gì về chuyện ngôi mộ đã bị trống (vì ai cũng thấy). Họ cho quân lính số tiền lớn để nói rằng các môn đồ đến trộm xác lúc chúng đang ngủ, và thuyết phục tướng La Mã không phạt chúng, vì lính phạm tội ngủ quên khi canh gác sẽ bị tử hình (Ma-thi-ơ 28:11-15). Họ cũng bắt bớ cấm đoán các môn đồ giảng về Chúa Giê-xu (Công Vụ 4:18).

3.3 Độ tin cậy của các bằng chứng nhìn từ ngày nay:

So sánh độ tin cậy của thủ bản (bản thảo chép tay còn lại) Tân Ước và các sách cổ đại khác [9]

Có người nghĩ đó là chuyện 2000 năm trước, không thể là bằng chứng cho ngày nay, nhưng:

1. Vật chứng là ngôi mộ trống ở ngoài thành Giê-ru-sa-lem đến nay vẫn hiện hữu [3].

2. Nhân chứng là các lời ghi chép lại của sử sách, đóng vai trò nhân chứng lịch sử. Làm sao ta tin Julius Caesar từng tồn tại và bị ám sát? Qua các sử sách viết về ông. Phương pháp nghiên cứu lịch sử nói rằng chuyện gì càng được ghi chép gần thời điểm xảy ra, càng có nhiều sách kể, càng ít mâu thuẫn lợi ích thì càng đáng tin cậy. So với các tư liệu lịch sử cổ đại như về Caesar, lượng sử sách viết về Chúa Giê-xu nhiều hơn 500 lần, gần sát thời điểm xảy ra, ghi chép chính xác hơn, và những người chứng sẵn sàng chịu bắt bớ đến tản lạc và tử đạo, cho thấy sự đáng tin hơn nhiều lần [4] [9].

3. Cả các sử gia không tin cũng viết về Chúa Giê-xu, dù họ nói Ngài là kẻ làm trò phù thủy, lôi kéo dụ dỗ dân chúng, bị tử hình, rồi được những người tin theo nói đã sống lại [5]. (Đó là cách họ nói về việc Chúa làm phép lạ, được nhiều người theo, chết trên thập tự giá, rồi phục sinh.)

3.4 Có nghi ngờ nào là hợp lý?

Để một niềm tin được tính là vượt qua mọi nghi ngờ hợp lý, các bằng chứng phải cho thấy rằng mọi nghi ngờ đều không hợp lý [1]. Ta hãy xem qua các nghi ngờ coi chúng hợp lý hay không:

1. Không thể có sự phục sinh vì nó trái với khoa học: không hợp lý vì để chứng tỏ mình là thần, Chúa Giê-xu phải làm các phép lạ siêu nhiên trái với khoa học (là những hiểu biết về các quy luật tự nhiên bình thường). Nếu Chúa làm chuyện thuận với khoa học thì đâu thể chứng minh mình là thần có quyền năng siêu nhiên.

2. Ngôi mộ trống đó không phải là mộ chôn xác Chúa: không hợp lý vì nó ở ngay ngoài thành Giê-ru-sa-lem, và chuyện Chúa bị đóng đinh và chôn ai cũng biết, nên không thể lầm.

3. Các môn đồ hay ai đó nhân lúc lính canh ngủ quên lấy trộm xác Chúa: đây là điều các lãnh đạo và thầy tế lễ Do Thái thời đó nói (Ma-thi-ơ 28:11-15), hay như Kinh Talmut nói một người làm vườn đã trộm xác Chúa đi chôn giấu ở suối [5]. Nhưng nó không hợp lý vì làm sao cả đội lính canh có thể cùng ngủ, đó là tội tử hình. Và làm sao kẻ trộm có thể lăn cửa mộ nặng 1-2 tấn [2] mà trộm xác Chúa? Và họ liều mạng như vậy để làm gì, khi việc tin Chúa với họ là bị đuổi khỏi cộng đồng và bị bắt bớ phải trốn chạy khắp nơi (Công Vụ 26:11).

4. Chúa Giê-xu chỉ bất tỉnh trên thập giá, ở trong mộ Chúa tỉnh dậy và trốn ra: không hợp lý vì lính tử hình đã đâm thử rồi xác nhận Chúa đã chết (Giăng 19:34), các môn đồ cũng đã tắm rửa tẩm liệm rồi chôn Ngài (Giăng 19:38-42), và người bị thương gần chết không thể lăn nổi tảng đá 1-2 tấn chắn cửa mộ [2] rồi trốn qua lính canh.

5. Các môn đồ bị ảo giác khi thấy mình gặp Chúa: không hợp lý vì không thể có chuyện hàng chục, hàng trăm người cùng bị ảo giác ở nhiều nơi, nhiều thời điểm khác nhau. 

6. Chuyện Chúa Giê-xu là do các môn đồ tưởng tượng ra hay có thật nhưng bị thêu dệt thêm, rồi dần dần người ta tin theo: không hợp lý vì những người tin đầu tiên là người Do Thái, Hy Lạp, La Mã, là những người nổi tiếng tri thức, sẵn sàng tìm hiểu ngọn ngành. Sách Lu-ca là của bác sĩ Lu-ca người Hy Lạp đi tra cứu tìm hiểu và viết cho nhà quý tộc Thê-ô-phi-lơ để ông có thể chắc chắn chuyện đúng là như vậy.

“Thưa ngài Thê-ô-phi-lơ khả kính, có nhiều người đã cố gắng biên soạn một bản tường thuật về những việc đã được thực hiện giữa chúng ta… Vì thế, sau khi cẩn thận tra cứu mọi việc từ đầu, tôi thiết tưởng cũng nên theo thứ tự mà viết cho ngài để ngài biết những điều mình đã học là chắc chắn.” (Lu-ca 1:1, 3-4)

“Những người Do Thái ở đây có tinh thần cởi mở hơn những người ở Tê-sa-lô-ni-ca; họ nhiệt thành tiếp nhận đạo, ngày nào cũng nghiên cứu Kinh Thánh để xét xem lời giảng có đúng không.” (Công vụ 17:11)

Hơn nữa, giáo hội Do Thái và nhà nước La Mã ra sức chống đối và bắt bớ những ai tin Chúa Giê-xu. Chẳng ai từ bỏ giáo hội và cộng đồng mình đang có rồi chịu bắt bớ để tin theo chuyện nhóm nhỏ nào đó kể nếu không có bằng chứng thuyết phục. Và việc tin theo người bị tử hình trên thập tự giá là điên rồ: “Trong lúc người Do Thái đòi hỏi dấu lạ, người Hi Lạp tìm kiếm sự khôn ngoan thì chúng tôi rao giảng Đấng Christ bị đóng đinh vào thập tự giá, điều mà người Do Thái cho là sai lầm, còn dân ngoại cho là điên rồ.” (I Cô-rinh-tô 1:22-23) 

7. Kinh Thánh nói trái với những gì khoa học nói: không hợp lý vì “khoa học” tiến hóa thật ra chỉ là những suy đoán tri thức (educated guess), không phải là khoa học thực nghiệm như thử thả viên bi thấy nó rơi xuống đất. Chúng suy diễn cách tri thức chuyện hàng ngàn hàng tỷ năm trước, vậy nên lúc nói thế này lúc thế khác, và có khi ra là sai. Như tuổi vũ trụ thay đổi liên tục [6], xương cho là của tổ tiên hải cẩu 40 triệu năm trước giống hệt xương rái cá ngày nay [7], đá mới hình thành từ vụ phun trào núi lửa Saint Helen 10 năm trước nói ra 300 ngàn – 3 triệu năm [8]. Suy đoán chuyện 10 năm có khi đã sai rồi, nói chi hàng tỷ năm.

Đá núi lửa St. Helen phun trào mới 10 năm được định ra 300 ngàn – 3 triệu năm tuổi [8]

8. Tôi muốn một bằng chứng khác rõ ràng hơn, như Chúa phải hiện ra và làm phép lạ theo ý tôi: không hợp lý tòa án phải suy xét với những bằng chứng họ có được, không phải cái họ muốn. Cũng vậy, ta phải suy xét với các bằng chứng mình có được, không thể đòi hỏi cái mình muốn. “Thế hệ gian ác dâm loạn nầy tìm kiếm một dấu lạ; nhưng sẽ không có một dấu lạ nào được ban cho họ ngoài dấu lạ của Giô-na” (Ma-thi-ơ 16:14). Với những người không muốn tin, Chúa không ban cho họ dấu lạ nào khác trừ sự chết và phục sinh của Ngài. Đây là sự kiện đủ vật chứng nhân chứng lịch sử vượt qua mọi nghi ngờ hợp lý mà những người không muốn tin sẽ không thể chối cãi được trong Ngày Phán Xét.

Tổng Kết

Con người có thể tin nhiều thứ khác nhau. Nhưng để một niềm tin được chắc chắn, nó cần có các bằng chứng làm cơ sở để kiểm tra, chứng minh, và bác bỏ nghi ngờ. Dựa trên những nhân chứng vật chứng thu thập được, tòa án sẽ đánh giá độ chắc chắn để tin từ “có chút bằng chứng” tới “vượt qua mọi nghi ngờ hợp lý” [1].

Niềm tin Cơ Đốc nói đến nhiều chuyện siêu nhiên, từ Đức Chúa Trời tạo dựng thế giới, A-đam và Ê-va, trận lụt Nô-ê… đến sự phán xét linh hồn sau khi chết, thiên đường địa ngục, trời mới đất mới. Nếu Chúa Giê-xu đúng là Con Trai Đức Chúa Trời giáng sinh xuống trần, thì Ngài là nhân chứng đáng tin “vượt mọi nghi ngờ hợp lý” cho mọi điều trên, vì Ngài đã trực tiếp chứng kiến tất cả mọi chuyện quá khứ, và sẽ làm những chuyện tương lai. Đức Chúa Trời không thể nói dối, và Đấng Tạo Hóa toàn năng có quyền lực siêu nhiên để làm những điều Ngài tuyên bố.

Bằng chứng cho việc Chúa Giê-xu là Con Trai Đức Chúa Trời giáng sinh là sự chết và phục sinh của Ngài. Vật chứng là ngôi mộ Chúa ở ngay ngoài thành Giê-ru-sa-lem, ai cũng có thể tới xem. Nhân chứng là các môn đồ cùng hơn 500 người làm chứng nói rằng Chúa Giê-xu hiện ra với họ, và sau này, cả Sau-lơ là người Pha-ri-sê đang điên cuồng bắt bớ người tin Chúa cũng thấy Ngài và đầu phục. Đây là một sự kiện lịch sử đáng tin cậy nhất theo phương pháp nghiên cứu lịch sử. So với các danh nhân cổ đại như Julius Caesar, lượng tư liệu lịch sử viết về Chúa Giê-xu nhiều hơn 500 lần, gần hơn về thời điểm xảy ra, ghi chép chính xác hơn, và những người chứng sẵn sàng chịu bắt bớ đến tử đạo… cho thấy sự đáng tin gấp nhiều lần [4] [9].

Như ta đã xem xét ở trên, mọi nghi ngờ về sự phục sinh của Chúa Giê-xu đều không hợp lý trước các bằng chứng ta có. Lời giải thích hợp lý duy nhất cho việc ngôi mộ trống và những gì được chứng kiến và ghi chép lại là thiên sứ thực sự đã xuất hiện và mở cửa mộ bất chấp lính canh, và Chúa Giê-xu thực sự đã sống lại và hiện ra với những ai thuận theo ý Ngài. Đây là điều chắn chắn vượt qua mọi nghi ngờ hợp lý, mức chắc chắn cao nhất của tòa án Mỹ. Điều này được xác nhận bởi những luật gia nổi tiếng ngày nay như Simon Greenleaf, nhà sáng lập trường luật Harvard [10], hay Warner Wallace, chuyên viên điều tra án mạng [11]. Nó có nghĩa là Chúa Giê-xu thực sự là Con Trai Đức Chúa Trời giáng thế. Và Ngài là nhân chứng đáng tin tuyệt đối cho niềm tin Cơ Đốc, từ chuyện Chúa tạo dựng thế giới, A-đam và Ê-va, trận lụt Nô-ê… đến sự phán xét sau khi chết, thiên đàng địa ngục, trời mới đất mới.

Vậy nên khác với các niềm tin khác chỉ là những suy diễn chuyện hàng triệu hàng tỷ năm trước, hay các lời hay hay nhưng cũng nhiều nghi ngờ, niềm tin Cơ Đốc có một bằng chứng vượt mọi nghi ngờ hợp lý là sự phục sinh của Chúa Giê-xu. Do đó, ta hãy tin nhận sự cứu chuộc của Chúa Giê-xu, “vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian đến nỗi đã ban Con Một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời…Ai tin Con thì được sự sống đời đời, ai không chịu tin Con thì chẳng kinh nghiệm được sự sống đâu, nhưng cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời vẫn ở trên người ấy” (Giăng 3:16,36). Đến Ngày Phán Xét, khi tất cả mọi người đã chết đều được phục sinh trước ngai lớn và trắng của Đấng Christ mà chịu phán xét về mọi công việc mình từng làm (Khải Huyền 20:11-15), ai chẳng tin sẽ không thể chối cãi gì trước bằng chứng mà Chúa Giê-xu đã cho, và sẽ phải chịu sự trừng phạt công chính của Ngài.

Richard Huynh (bachkhoa.name.vn)
Đọc thêm chuyên đề: Bằng Chứng Của Niềm Tin Cơ Đốc
Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

Bài Tham Khảo

[1] Burden of proof (law)
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Burden_of_proof_(law)

[2] The Size of the Stone Covering Jesus’ Tomb
https://thinkingtobelieve.com/2011/03/24/the-size-of-the-stone-covering-jesus%E2%80%99-tomb-2

[3] Nhà thờ mộ thánh
https://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%C3%A0_th%E1%BB%9D_M%E1%BB%99_Th%C3%A1nh

[4] Phương Pháp Nghiên Cứu Lịch Sử Khiến Tôi Tin Về Cái Chết Của Caesar Và Sự Phục Sinh Của Chúa Giê-xu
https://bachkhoa.name.vn/2024/03/24/phuong-phap-nghien-cuu-lich-su-khien-toi-tin-ve-cai-chet-cua-julius-caesar-va-su-phuc-sinh-cua-chua-gie-xu/

[5] Is There Any Evidence for Jesus Outside the Bible?
https://coldcasechristianity.com/writings/is-there-any-evidence-for-jesus-outside-the-bible/

[6] Thuyết Big Bang gặp rắc rối? Không vấn đề gì, chỉ cần nhân đôi tuổi vũ trụ!
https://bachkhoa.name.vn/2023/08/31/thuyet-big-bang-gap-rac-roi-khong-van-de-gi-chi-can-nhan-doi-tuoi-vu-tru/

[7] Hóa Thạch Tưởng Là Tổ Tiên Tiến Hóa Thất Lạc Của Hải Cẩu Chỉ Là Xương Rái Cá Ngày Nay
https://bachkhoa.name.vn/2023/08/04/hoa-thach-tuong-la-to-tien-tien-hoa-that-lac-cua-hai-cau-chi-la-xuong-rai-ca-ngay-nay/

[8] Núi St Helens vạch ra sai lầm của phương pháp định tuổi bằng đồng vị phóng xạ
https://bachkhoa.name.vn/2023/01/15/nui-st-helens-vach-ra-sai-lam-cua-phuong-phap-dinh-tuoi-bang-dong-vi-phong-xa/

[9] Chúng ta có thể tin cậy các sách Tân Ước không?
https://www.thebeehive.live/blog/can-we-trust-the-new-testament-documents-part-3

Có người hỏi “Tại sao Chúa lại đặt trái cấm ở vườn địa đàng, để Satan vào cám dỗ A-đam và Ê-va, khiến loài người sa ngã?” Đó là vì Chúa muốn thử thách con người. Ai rồi cũng sẽ gặp thử thách, từ A-đam, Ê-va, tới chúng ta. Vậy nên ta cần hiểu về chúng, hiểu lý do Chúa thử thách loài người, và cách vượt qua chúng để được hưởng phần thưởng nơi Ngài.

I. Hiểu về thử thách và cám dỗ

“Phước cho người chịu đựng sự thử thách; vì khi đã chịu nổi sự thử nghiệm, họ sẽ nhận mão triều thiên của sự sống mà Đức Chúa Trời đã hứa cho những người yêu mến Ngài. Đang lúc bị cám dỗ đừng ai nói: “Tôi bị Đức Chúa Trời cám dỗ”; vì Đức Chúa Trời không thể nào bị điều ác cám dỗ, và chính Ngài cũng không cám dỗ ai. Nhưng mỗi người bị cám dỗ bởi chính dục vọng mình lôi cuốn và quyến dụ.” (Gia-cơ 1:12-14)

Phân đoạn này cho giúp ta hiểu và phân biệt giữa thử thách và cám dỗ :

Thử thách: là những hoàn cảnh khó khăn Chúa cho phép xảy ra để làm vững mạnh đức tin [1]. Chúng là những chuyện ta phải chịu đựng và vâng giữ theo Lời Chúa dù đi ngược với tham muốn dục vọng của mình. Chúng đòi hỏi ta có lòng yêu mến Chúa, đức tin, sự trung tín vâng lời để vượt qua. Và ta sẽ được thưởng nếu “chịu nổi sự thử nghiệm”, còn không phải chịu hậu quả tự nhiên của việc làm trái Lời Chúa.

Cám dỗ: là những thứ Satan sử dụng để lôi kéo ta vào tội lỗi [1]. Chúng kích thích tham muốn dục vọng và lôi cuốn quyến dụ ta làm ngược Lời Chúa, phạm tội với Ngài. Chúng không đến từ Chúa, mà đến từ dục vọng của chính ta, cùng sự khuyến khích khêu gợi của Satan. Chúng sẽ khiến ta xấu hổ và mất mát nếu sa ngã. Xấu hổ vì đã làm điều gì ô nhục, sai trái, ngu ngốc, gây tổn thương mối quan hệ của ta với Chúa hay với mọi người xung quanh [2]. Mất mát vì phải gánh lấy hậu quả tự nhiên của việc làm đó.

Cùng một thử thách, mỗi người sẽ bị cám dỗ cách khác nhau theo dục vọng của riêng mình, và Satan sẽ nương theo đó mà khêu gợi, khuyến khích, dẫn dụ. Ở vườn Ê-đen, thử thách là mạng lệnh không ăn trái cây biết điều thiện điều ác của Chúa. Cám dỗ với Ê-va là “thấy trái của cây đó bộ ăn ngon, lại đẹp mắt và quý vì làm cho mình khôn ngoan” (Sáng Thế 3:6). Cám dỗ với A-đam là “nghe theo lời vợ” (Sáng Thế Ký 3:17), vì A-đam không bị lừa nhưng vẫn ăn theo lời Ê-va (1 Ti-mô thê 2:14). Chiều theo tham muốn dục vọng mình, họ sa vào cám dỗ. Vi phạm lời Chúa, họ thất bại trước thử thách. Họ bị xấu hổ, đánh mất ân sủng của Ngài, và bị trừng phạt đúng như Chúa đã cảnh báo (Sáng Thế Ký 3:6-19).

Nhưng tại sao Chúa lại thử thách loài người? Sao Ngài không bảo bọc A-đam và Ê-va, nhốt Satan lại, đừng đặt cây trái cấm ở vườn Ê-đen để họ khỏi bị cám dỗ mà sa ngã?

II. 3 lý do Chúa thử thách loài người

Theo lời Chúa hay theo tham muốn cá nhân?

Thật ra thử thách và cám dỗ trong đoạn trên là cùng một từ “peirasmos” [1], gộp từ chứng tỏ (peirazo) và phân biệt (mos) [3]. Peirasmos là những việc để chứng tỏ và phân biệt cho thấy rõ một người như thế nào, như đức tin mạnh hay yếu, trung tín hay không. Người chứng tỏ mình là người trung tín yêu mến Chúa thì sẽ được Ngài thưởng. Còn người bị cám dỗ bởi dục vọng mình lôi cuốn quyến dụ mà sa ngã sẽ chứng tỏ mình còn chỗ thiếu sót, còn nghe lời dục vọng và Satan hơn nghe lời Chúa. Peirasmos như “nguy cơ” vậy, vừa là nguy hiểm vừa là cơ hội. Nó là cơ hội vì Chúa thử thách để ban thưởng, nhưng cũng là nguy hiểm vì nó là dịp để Satan tấn công, và ta có thể bị sa ngã. Chúa đặt ra các thử thách với 3 mục đích:

1.  Để chứng nhận và ban thưởng:

“Phước cho người chịu đựng sự thử thách; vì khi đã chịu nổi sự thử nghiệm, họ sẽ nhận mão triều thiên của sự sống mà Đức Chúa Trời đã hứa cho những người yêu mến Ngài.” (Gia-cơ 1:12)

Đôi khi những thử thách là cần thiết để chứng tỏ một ứng cử viên đạt chứng nhận trong một lĩnh vực nào đó. Chúng ta thi bằng lái, thi đại học, thi chứng chỉ hành nghề, v.v… Trong mọi kỳ thi, các chuẩn mực được đặt ra, các câu hỏi được hỏi, và câu trả lời được đánh giá bởi những chuyên gia để quyết định xem ứng viên đậu hay rớt. Cũng vậy, Chúa dùng thử thách để chứng tỏ lòng trung tín và yêu mến Chúa của ta trước Satan và các thiên sứ (như trong Gióp 1), cho mọi người thấy ta xứng đáng với phần thưởng được nhận.

A-đam và Ê-va được Chúa ban cho vườn Ê-đen, giao nhiệm vụ quản trị đất cùng muôn loài. Nếu họ vượt qua thử thách không ăn trái cấm trước sự cán dỗ của Satan, họ sẽ chứng tỏ lòng yêu mến Chúa và sự trung tín của mình, xứng đáng với những gì được ban. Tiếc thay, họ đã sa ngã vì dục vọng của mình.

Ngược lại với A-đam, Chúa Giê-xu đã chịu đựng mọi thử thách, từ 3 cám dỗ của Satan nơi mạc sau khi đã kiêng ăn 40 ngày đêm (Lu-ca 4:1-13), tới vâng phục chịu cái chết đau đớn trên thập tự giá để đổ máu cứu chuộc muôn người. Vậy nên Chúa Giê-xu đã chứng tỏ mình xứng đáng với uy quyền, vinh quang, và sự ca ngợi của tất cả thiên sứ và con người:

“Tôi khóc nức nở, vì không ai xứng đáng mở hoặc nhìn vào quyển sách… Đừng khóc, kìa, Sư tử của bộ tộc Giu-đa, hậu tự của Đa-vít, đã đắc thắng nên có thể mở quyển sách và mở bảy ấn ra…Ngài xứng đáng lấy quyển sách và mở các ấn ra, vì Ngài đã bị giết, Lấy huyết mình chuộc cho Đức Chúa Trời Những người thuộc mọi bộ tộc, mọi ngôn ngữ, mọi dân, mọi nước… Chiên Con đã bị giết Xứng đáng được uy quyền, giàu có, khôn ngoan, uy lực, tôn trọng, vinh quang và ca ngợi!” (Khải Huyền 5:2-12)

Chúa Giê-xu đã vượt qua mọi thử thách và xứng đáng với mọi vinh hiển ca ngợi

Làm sao ta để chứng tỏ mình xứng đáng những phần thưởng trên đất hay trên thiên đàng mà Chúa sẽ ban cho những người yêu mến Ngài? Bằng cách chịu đựng và vượt qua những thử thách để bày tỏ sự trung tín và lòng yêu mến Chúa của mình.

2. Để chứng tỏ và bảy tỏ cho ta thấy điểm yếu của mình

“Hãy nhớ lại suốt chặng đường trong hoang mạc mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời đã dẫn anh em đi trong bốn mươi năm nay, Ngài hạ anh em xuống và thử thách anh em để biết rõ lòng anh em thế nào, có tuân giữ điều răn của Ngài hay không.” (Phục Truyền 8:2)

Nếu không trải qua thử thách và bị cám dỗ thì ta đâu biết mình mạnh hay yếu, còn những khuyết điểm gì. Vậy nên Chúa thử thách là để ta biết rõ lòng mình thật ra đang trung tín yêu mến Ngài cỡ nào. Đức Chúa Trời nói Ngài không bao giờ cám dỗ ta phạm tội (Gia-cơ 1:13). Những thử thách chúng ta đối mặt không phải để dẫn chúng ta vào tội lỗi; thực ra, chúng bày tỏ những dục vọng tội lỗi đã ẩn nấp trong tâm ta, sẵn sàng thể hiện mình trong bất kỳ cơ hội nào. Việc sa ngã giúp ta biết các dục vọng vẫn đang lớn hơn lòng trung tín yêu mến Chúa của mình.

Nếu Chúa không đặt cho A-đam và Ê-va thử thách cấm ăn trái cây điều thiện và điều ác, và để Satan vào khêu gợi, thì họ đâu bao giờ biết được mình trung tín yêu mến Chúa cỡ nào. Bị cám dỗ và sa ngã khiến họ nhận thấy thực ra mình sẵn sàng phá lệnh Chúa vì nghe lời vợ, vì trái nhìn thì đẹp ăn thì ngon lại cho khôn ngoan, hay vì muốn trở nên như Chúa.

3. Để dạy dỗ, rèn luyện ta trưởng thành

“Thưa anh em của tôi, hãy xem sự thử thách trăm chiều xảy đến cho anh em như là điều vui mừng trọn vẹn, vì biết rằng sự thử thách đức tin anh em sinh ra kiên nhẫn. Nhưng sự kiên nhẫn phải phát huy hết hiệu lực của nó, để chính anh em được trưởng thành, hoàn hảo, không thiếu sót điều gì.” (Gia-cơ 1:2-4)

A-đam và Ê-va sẽ trưởng thành hơn nhiều sau thất bại ở vườn Ê-đen

Khi thất bại trước thử thách, sa ngã vì cám dỗ, Chúa không khiến A-đam chết ngay, mà còn cho ông sống tới 930 tuổi (Sáng Thế Ký 5:5) Tuy nhiên, A-đam và Ê-va phải sống với hậu quả của việc vi phạm mạng lệnh Chúa, xuôi theo ham muốn của mình. Họ và con cháu mình sẽ được biết điều thiện điều ác, nghĩa là phải sống trong một thế giới có sự gian ác, và sẽ phải chết như lời Chúa răn (Sáng Thế Ký 2:17). Họ cũng mất đi sự tương giao với Chúa vì tội lỗi ngăn cách họ với Ngài (Ê-sai 59:2), và mất đi ơn phước dư dật ở vườn Ê-đen (Sáng Thế Ký 3:16-19). Trải nghiệm những điều này sẽ dạy dỗ cho A-đam và Ê-va biết hậu quả tự nhiên của việc không nghe lời Chúa mà nghe lời Satan, xuôi theo dục vọng của mình.

Hơn nữa, Chúa là đấng nhân từ thương xót. Khi A-đam và Ê-va sa ngã, Ngài liền giết một con thú lấy da kết làm áo che phủ sự lõa lồ cho họ (Sáng Thế Ký 3:21), và ban cho họ lời hứa về Đấng Christ, dòng dõi người nữ, người sẽ giày đạp đầu Satan (Sáng Thế Ký 3:15). A-đam và Ê-va không chỉ hiểu được tại sao phải nghe theo lời Chúa, mà còn được trải nghiệm sự nhân từ thương xót cứu rỗi của Ngài.

Vậy nên qua thất bại ở vườn Ê-đen và đời sống cực khổ sau đó, A-đam và Ê-va đã khôn ngoan trưởng thành hơn, không còn ngây thơ trần truồng như trước, biết yêu quí điều thiện, căm ghét điều ác, kính sợ Chúa, trải nghiệm sự nhân từ thương xót của Ngài.

Cũng vậy, khi sa ngã trước cám dỗ, ta mất phần thưởng nếu chiến thắng, và phải chịu những hậu quả do làm trái Lời Chúa, nghe theo lời Satan, xuôi theo dục vọng của mình. Nhưng nó không có nghĩa là chấm hết. Trải nghiệm đau đớn đó sẽ dạy dỗ ta. Nó giúp ta hiểu không làm theo Lời Chúa thì hậu quả là gì. Nó khiến ta đau đớn, nhưng không làm ta chết, bởi vì Chúa Giê-xu đã chịu chết thay cho ta (1 Phi-e-rơ 3:18, 1 Cô-rinh-tô 15:3).  Do đó, khi sa ngã phạm tội, ta đừng xấu hổ trốn tránh Chúa như A-đam và Ê-va, mà hãy đến ăn năn xưng tội với Ngài, xin Chúa tha thứ và giúp ta chiến thắng dục vọng tội lỗi mình. Điều này cũng sẽ dạy cho ta điều quý báu nhất: nếp sống trong tình yêu thương và ân điển của Chúa. Những trải nghiệm đó sẽ giúp ta khôn ngoan trưởng thành hơn, biết kính sợ Chúa và yêu mến Ngài hơn.

III. Sao để chiến thắng thử thách, không sa vào cám dỗ?

Cầu nguyện và học lời Chúa là cách tốt nhất để sẵn sàng cho thử thách

Thử thách và cám dỗ có cùng từ gốc trong Kinh Thánh: peirasmos = chứng tỏ (peirazo) + phân biệt (mos). Peirasmos là những sự kiện để chứng tỏ và phân biệt cho thấy rõ một người như thế nào, đức tin mạnh hay yếu, trung tín hay không. Thử thách giúp chứng nhận sự trung tín và lòng yêu mến Chúa của ta trước Satan và các thiên sử, để cho thấy ta xứng đáng với những ban thưởng của mình. Chúng cũng giúp bày những điểm yếu của ta, rồi dạy dỗ ta. Những trải nghiệm đau đớn khi vi phạm lời Ngài sẽ giúp ta hiểu tại sao phải làm theo lời Chúa, không theo lời Satan hay xuôi theo dục vọng mình, giúp ta khôn ngoan và trưởng thành hơn, biết kính sợ Chúa và yêu mến Ngài hơn.

“Phước cho người chịu đựng sự thử thách; vì khi đã chịu nổi sự thử nghiệm, họ sẽ nhận mão triều thiên của sự sống mà Đức Chúa Trời đã hứa cho những người yêu mến Ngài.” (Gia-cơ 1:12)

Thử thách là bài thi chịu đựng, để chịu nổi mà vượt qua ta phải rèn luyện và sẵn sàng. Vậy hãy rèn luyện lòng yêu mến Chúa, đức tin, sự trung tín vâng lời. Hãy chăm chỉ học Lời Chúa để biết điều đúng mà giữ theo. Hãy biết về những tấm gương sống thuận hay sống nghịch Lời Chúa và suy ngẫm kết quả họ gặt. Và hãy đề phòng dục vọng của mình, đừng để nó lôi cuốn quyến dụ ta đi nghịch lời Chúa.

“Hãy tiết độ và tỉnh thức; kẻ thù anh em là ma quỷ, như sư tử gầm thét, đang rình rập chung quanh anh em, tìm người để cắn nuốt.” (1 Phi-e-rơ 5:8)

Cám dỗ đến bất ngờ, nên ta phải luôn tiết độ và tỉnh thức. Cám dỗ đến là khi Satan thì thầm vào tâm trí ta những lời nghi hoặc và trái nghịch Lời Chúa như: “Có thật Đức Chúa Trời đã dặn các người không được ăn trái các cây trong vườn sao?… Các người chắc chắn không chết đâu! Vì Đức Chúa Trời biết rằng khi nào các người ăn trái cây đó thì mắt mở ra, và các người sẽ giống Đức Chúa Trời, biết điều thiện và điều ác.” (Sáng Thế Ký 3:4-5). Satan sẽ hứa hẹn với ta những điều hấp dẫn, khiến dục vọng ta trỗi lên. Chúng là những lời dối trá, vì Satan là cha của sự nói dối (Giăng 8:44). Đừng nghe lời hắn và xuôi theo dục vọng của mình rồi sa ngã, làm ta mất đi phần thưởng vượt qua thử thách mà Chúa sẽ ban, và chịu nhiều xấu hổ mất mát.

“Hãy tỉnh thức và cầu nguyện để các con khỏi sa vào chước cám dỗ. Tâm linh thì tha thiết, mà xác thịt lại yếu đuối.” (Ma-thi-ơ 26:41)

Ta không thể chiến thắng Satan và xác thịt mình chỉ bằng ý chí cá nhân. Vì cả khi tâm linh ta tha thiết, xác thịt ta vẫn yếu đuối. Đến Phi-e-rơ là môn đồ thân tín của Chúa, sẵn sàng đồng tù đồng chết với Ngài, mà vẫn chối Chúa ba lần. Hãy luôn cầu nguyện xin Chúa gìn giữ thêm sức để đứng vững trước cám dỗ, nhất là khi dục vọng mình trỗi lên và Satan thì thầm vào tâm trí.

Và nếu ta có lỡ sa ngã phạm tội, đừng xấu hổ trốn tránh Chúa như A-đam và Ê-va, nhưng hãy ăn năn xưng tội với Chúa, cầu xin Ngài tha thứ, và giúp ta chiến thắng tội lỗi dục vọng này của mình. Như vậy ta dần khắc phục các điểm yếu tội lỗi của mình, trải nghiệm quyền năng và sự thương xót của Chúa, trở nên mạnh mẽ trung tín yêu mến Chúa hơn, và chiến thắng nhiều thử thách hơn để xứng đáng với những phần thưởng đời đời Ngài ban cho.

Richard Huynh

Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

Bài Đọc Thêm:

1. Peirasmos: Is It from God or from Sa-tan?

https://ezraproject.com/peirasmos-is-it-from-god-or-from-Sa-tan

2. What Does the Bible Say about Shame?
https://www.christianity.com/wiki/bible/what-bible-say-shame.html

3. Πειρασμός (peirasmos) etymology
https://en.wiktionary.org/wiki/%CF%80%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

“Biết” nghĩa là ta có kiến thức về ai hay điều gì đó, nhưng đầy đủ cỡ nào, chính xác ra sao thì từ “biết” không nói rõ, mà có khi chính ta cũng không biết. “Biết” có thể phân loại thành biết qua nghe nói, như ta biết về Donald Trump, và biết qua trải nghiệm, như ta biết ba mẹ mình. Vậy ta biết về Đức Chúa Trời như thế nào? Và nếu là người đang tìm kiếm Chúa hay con cái gia đình Cơ Đốc mà chưa trải nghiệm Ngài, làm sao ta có thể trải nghiệm Chúa?

I. Biết Qua Nghe Nói

Biết qua nghe nói là cách ta biết qua lời kể, sách vở, hay phim ảnh. Nó giúp ta biết một điều dù chưa được tiếp xúc thực tế, từ kiến thức toán lý hóa sinh, đến chuyện xưa trước khi ta ra đời, các vĩ nhân lịch sử ta chưa từng gặp, những vùng đất ta chưa từng đến… Biết qua nghe nói giúp ta mở rộng hiểu biết dù chưa trực tiếp trải nghiệm.

Tuy nhiên, khi đó, cách ta biết sẽ bị giới hạn bởi lời kể hay cảm nhận chủ quan của người nói. Vậy nên nó sẽ có chỗ thiếu sót, bị sai, hay phiến diện. Như người ta có thể nói hôn là việc 2 người môi chạm môi, lưỡi chạm lưỡi, trao đổi nước miếng… Nghe vậy chẳng có gì hấp dẫn. Đó là vì miêu tả vậy thiếu mất các yếu tố quan hệ cảm xúc trong đó. Vậy nên nếu chỉ biết qua nghe nói, ta chẳng thể biết rõ và cũng chẳng thấy nó là một phần của đời sống mình.

Nghe nói về Chúa trong hội thánh

Biết qua nghe nói là bước đầu mà mọi người biết về Đức Chúa Trời. Ai chắc cũng từng nghe nói về Chúa qua nhà thờ, qua lịch sử phương Tây, hay qua thông tin về Cơ Đốc giáo. Tùy theo người kể, ta có thể nghe những điều tốt đẹp, như Đức Chúa Trời yêu thương loài người, Cơ Đốc giáo giúp phương Tây giàu mạnh văn minh. Nhưng ta cũng có thể nghe những điều xấu như các cuộc chiến tranh tôn giáo, những sai phạm của giáo hội, hay các tội của Cơ Đốc nhân (Chúng thật ra không phải là lỗi của Chúa mà là lỗi của giáo hội và Cơ Đốc nhân.) Mà dù nghe biết thế nào thì chắc ta cũng ít thấy gì liên quan với đời sống mình. Không tin Chúa thì ta vẫn sống, trái đất vẫn quay.

Biết qua nghe nói cũng là bước đầu con cái gia đình tin Chúa biết về Ngài. Nhà thờ và ba mẹ dạy ta về Chúa, khuyên ta cầu nguyện và sống theo những gì Chúa dạy. Vâng lời ba mẹ là tốt vì họ rất yêu quý con cái mình nên mới truyền dạy lại những kinh nghiệm quan trọng để giúp chúng có đời sống tốt. Nhưng nếu ta chỉ biết Chúa qua nghe nói thì Chúa chỉ là Chúa của nhà thờ, của cha mẹ, chưa phải là Chúa của ta, chưa có vai trò trong đời sống của ta.

Nếu một Cơ Đốc nhân chỉ biết Chúa qua nghe nói mà chưa có trải nghiệm gì về Ngài thì có rủi ro họ chưa thực sự con của Chúa, vì “nếu anh em không chịu sửa phạt như mọi người con đều phải chịu, thì anh em là con ngoại tình, chứ không phải con thật” (Hê-bơ-rơ 12:8). Con cái Chúa sẽ được trải kinh nghiệm sự sửa phạt, tương giao, dẫn dắt, đáp lời cầu nguyện của Ngài.

II. Biết Qua Trải Nghiệm

Biết qua trải nghiệm là khi ta đã thực sự tiếp xúc, tương giao, làm việc với một người hay một điều gì đó trong thực tế, như cách ta biết ba mẹ mình, căn nhà mình. Khi đó, ta biết cách trực tiếp, không phải qua lời kể của ai đó. Với trải nghiệm đủ nhiều và đủ lâu, ta sẽ biết từ trong ra ngoài, cả những góc khuất ít người biết. Đó là một phần của đời sống ta, nơi ta có nhiều kỷ niệm, cảm giác thân quen, sẵn sàng nương tựa.

Biết Chúa qua trải nghiệm, còn gọi là kinh nghiệm Chúa, chính là cách mà những người tin cậy Chúa biết Ngài, và là điều làm nên sự trung tín của họ. Họ không chỉ nghe kể về Chúa, mà thật sự có sự tương giao với Ngài qua cầu nguyện, và đã trải nghiệm quyền năng, sự an ủi và giúp đỡ của Ngài trong đời sống. Vậy nên họ tin cậy Chúa cách chắc chắn, tin tưởng Ngài, hăng hái làm công việc Ngài, và sẵn sàng giao phó số phận của mình cho Ngài.

Constantine thấy dấu thập giá và chữ “trong dấu này, ngươi sẽ chiến thắng”

Lịch sử ghi nhận nhiều chuyện cá nhân trải nghiệm Chúa và thay đổi lịch sử. Như chuyện khi Constantine đem quân đến Rome tranh ngôi hoàng đế La Mã với Maxentius, người vừa có lợi thế sân nhà vừa có quân lực đông gấp đôi ông. Trong khi lo lắng suy nghĩ, Constantine chợt thấy trên trời có dấu thập giá và dòng chữ “trong dấu này, ngươi sẽ chiến thắng”. Tin theo, ông liền thay quân kỳ La Mã bằng dấu thập giá, rồi tiến quân, và dành chiến thắng vẻ vang [3]. Được trải nghiệm Chúa, biết ơn Ngài, khi lên ngôi hoàng đế, Constantine ra lệnh cấm bắt bớ Cơ Đốc nhân khắp đế quốc La Mã, tham gia xây dựng hội thánh, và có nhiều đóng góp cho công việc Chúa. Hay chuyện Clovis vua người Frank (Pháp), trong một trận chiến thất bại cận kề, ông đã ngẩng mặt lên trời kêu cầu hỡi Chúa Giê-xu mà vợ ta nói, nếu Ngài cho ta thắng trận này, ta hứa sẽ tin theo Ngài. Thế trận đột ngột đổi thay và ông dành chiến thắng cách kỳ diệu [4]. Giữ lời hứa, vua Clovis cùng toàn dân mình cải đạo. Người Frank dần mở rộng bờ cõi và giúp Cơ Đốc giáo lan ra khắp châu Âu. Đó chỉ là những sự kiện lịch sử nổi tiếng làm nên lịch sử thế giới. Còn không thể kể hết những trải nghiệm với Chúa của mỗi Cơ Đốc nhân trong đời sống cá nhân của họ. Hãy hỏi những Cơ Đốc nhân mạnh mẽ trung tín, ta sẽ được nghe lời chứng về họ đã trải nghiệm sự an ủi cứu giúp dẫn dắt của Chúa như thế nào.

III. Làm sao để trải nghiệm (kinh nghiệm) Chúa

Được Chúa tương giao dẫn dắt giúp đỡ trong cuộc sống thật tuyệt vời, nhưng làm sao ta có thể trải nghiệm Ngài?

1. Hãy tìm kiếm Chúa và tin rằng Ngài sẽ ban thưởng cho ai tìm kiếm mình.

“Đức Chúa Trời từ trên cao nhìn xuống loài người, Để thử xem có ai thông sáng Tìm kiếm Đức Chúa Trời chăng.” (Thi Thiên 53:2)

“Không có đức tin thì không thể nào làm hài lòng Đức Chúa Trời; vì người nào đến gần Đức Chúa Trời phải tin rằng Ngài thực hữu, và Ngài là Đấng ban thưởng cho những ai tìm kiếm Ngài.” (Hê-bơ-rơ 11:6)

Đức Chúa Trời ẩn mình để xem con người ai có lòng tìm kiếm Ngài. Vậy nên ta hãy có lòng tìm kiếm Chúa. Hãy học biết về Ngài, cầu nguyện tương giao với Ngài, xin Ngài làm việc trên đời sống ta. Đừng sợ phí thời gian công sức vì Chúa sẽ ban thưởng cho ai tìm kiếm Ngài.

2. Hãy cầu nguyện tin nhận sự cứu chuộc của Chúa Giê-xu, xin Chúa vào trong lòng mình, làm chủ đời sống mình

“Nhưng chính vì sự gian ác của các ngươi Đã phân cách các ngươi với Đức Chúa Trời mình, Và tội lỗi các ngươi đã che khuất Ngài khỏi các ngươi Đến nỗi Ngài không nghe các ngươi nữa.” (Ê-sai 59:2)

“Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian đến nỗi đã ban Con Một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời… Ai tin Con thì được sự sống đời đời, ai không chịu tin Con thì chẳng kinh nghiệm được sự sống đâu, nhưng cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời vẫn ở trên người ấy.” (Giăng 3:16, 36)

“Trong tình yêu thương, Ngài đã định sẵn cho chúng ta địa vị làm con nuôi của Ngài bởi Đức Chúa Jêsus Christ, theo mục đích tốt đẹp của ý muốn Ngài” (Ê-phê-sô 1:5)

Nếu chưa tin nhận sự cứu chuộc của Chúa Giê-xu, ta chỉ là tội nhân chờ ngày phán xét, bị tội lỗi ngăn cách với Chúa, không được Ngài nghe lời cầu nguyện (Ê-sai 59:2). Vì thế, Chúa Giê-xu đã giáng sinh xuống thế gian làm người, sống một đời sống thánh sạch vô tội, rồi chịu thập tự giá để chết thay cho ta, và đổi sự thánh sạch của Ngài cho ta. Khi tin nhận sự cứu chuộc của Chúa Giê-xu, ta được trở nên vô tội (Giăng 3:16, 36), được nhận làm con nuôi của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 1:5). Đó là cơ sở để ta được Ngài dẫn dắt, giúp đỡ, nghe lời cầu nguyện.

3. Hãy cầu nguyện xin Chúa giúp đỡ, và hứa sẽ sống theo Ngài

Hình minh họa cảnh Gia-cốp khấn nguyện

“Gia-cốp khấn nguyện rằng: “Nếu Đức Chúa Trời ở với con, gìn giữ con trong lúc đi đường và ban cho con bánh ăn, áo mặc, và cho con được bình an trở về nhà cha của con, thì Đức Giê-hô-va sẽ là Đức Chúa Trời của con. Hòn đá mà con đã dựng làm trụ sẽ là đền của Đức Chúa Trời, và con sẽ dâng lên Ngài một phần mười mọi thứ mà Ngài ban cho con.” (Sáng Thế 28:20-22)

Trong Kinh Thánh, lúc Gia-cốp chạy trốn Ê-sau, ông chỉ biết Chúa là Chúa của cha ông mình, không phải của mình. Trong cảnh đơn độc, trong tay chỉ có cây gậy, tương lai bất định, ông đã cầu xin Chúa giúp đỡ (Sáng Thế 28:20-22). Khi được Chúa đáp lời cầu nguyện, ông hoàn thành lời hứa nhận biết Chúa là Chúa của mình, sống thờ phượng dâng hiến cho Ngài (Sáng Thế Ký 32:9-10). Hoàng đế Constantine và vua Clovis ở trên cũng biết Chúa qua trải nghiệm rồi tin nhận và thờ phượng Chúa như vậy.

Lưu ý khi đã hứa nguyện với Chúa rồi và được đáp lời thì ta phải hoàn nguyện, nếu không sẽ bị trừng phạt nặng nề:

“Khi con hứa nguyện điều gì với Đức Chúa Trời thì đừng chậm trễ hoàn nguyện, vì Ngài chẳng vui thích kẻ dại…đừng nói trước mặt sứ giả của Đức Chúa Trời rằng: “Đó là lầm lỡ.” Sao con làm cho Đức Chúa Trời nổi giận vì lời nói của con, và Ngài phá hủy công việc của tay con?” (Truyền Đạo 5:4-6)

Ngoài ra, hãy nhớ rằng Chúa không đáp lại những lời cầu nguyện ích kỷ theo tham muốn cá nhân, không theo ý Ngài [5]. Ta hãy cầu xin Chúa chu cấp đủ ăn đủ mặc, giúp đỡ các nan đề, giải thoát khỏi các tội lỗi. Nhưng ta đừng cầu được giàu sang kẻ hầu người hạ, vì “các vua dân ngoại lấy quyền mà cai trị, các bậc cầm quyền được gọi là người ban ơn thí phước. Về phần các con thì đừng như vậy, nhưng ai lớn nhất trong các con phải trở nên như kẻ nhỏ nhất, và ai là người lãnh đạo phải như người phục vụ.” (Lu-ca 22:25-26). Hãy xin Chúa giúp ta có thể phục vụ hội thánh và cộng đồng nhiều hơn, làm các việc lành, đóng góp cho công tác Ngài. Đây là những việc ý nghĩa, cho ta niềm vui, tình yêu thương, và nhiều trải nghiệm mới. Chúng đẹp lòng Chúa, và Ngài sẽ cho ta trải nghiệm sự dẫn dắt giúp đỡ để làm [6].

Cũng đừng kỳ vọng ta sẽ được ban cho ngay lập tức không phải làm gì. Như Constantine phải thay quân kỳ La Mã bằng dấu thập giá rồi tiến quân, vua Clovis vẫn phải chiến đấu, Gia-cốp vẫn phải tiếp tục hành trình, ta vẫn phải hành động hết sức mình trong đức tin. Và Chúa sẽ làm những điều ta không thể. “Bạn thấy đó, đức tin đi đôi với hành động, và nhờ hành động mà đức tin trở nên trọn vẹn” (Gia-cơ 2:22).

Tổng Kết

Ta cần phân biệt giữa hai kiểu biết: biết qua nghe nói và biết qua trải nghiệm. Biết qua nghe nói giúp ta nhanh chóng mở rộng kiến thức, nhưng dễ khiến ta biết cách thiếu sót phiến diện, không có áp dụng thực tế trong đời sống. Chỉ khi ta biết qua trải nghiệm thì nó mới là một phần của đời sống mình, và ta mới hiểu sâu, thân quen, và nương tựa vào đó.

Việc biết Chúa cũng vậy. Người chưa tin Chúa, người đang tìm hiểu, con cái gia đình Cơ Đốc đều bắt đầu bằng biết Chúa qua nghe nói. Nhưng chỉ khi biết Chúa qua trải nghiệm quyền năng, sự an ủi, dẫn dắt, giúp đỡ của Ngài, thì ta mới tin Chúa cách chắc chắn, tin tưởng, hăng hái làm công việc Ngài, và giao phó số phận mình cho Ngài.

Để được trải nghiệm Chúa, ta hãy tìm kiếm Ngài vì Chúa sẽ ban thưởng cho ai tìm kiếm mình. Nếu chưa làm, ta hãy cầu nguyện tin nhận sự cứu chuộc của Chúa Giê-xu, nhận Chúa là Cha Trên Trời của mình. Ta hãy cầu nguyện xin Chúa giúp đỡ những nan đề trong đời sống, hứa sống theo Ngài, làm các việc lành đóng góp cho Đại Mạng Lệnh của Ngài. Khi ta sống theo ý Chúa, Ngài sẽ làm việc trên đời sống ta, dẫn dắt, đáp ứng lời cầu nguyện của ta. Ta sẽ có đức tin chắc chắn nơi Ngài, và trải nghiệm đời sống sung mãn trong Ngài.

Richard Huynh

Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

Bài Tham Khảo

[1] Biết về Chúa VS Trải nghiệm Chúa
https://ourresolutehope.com/knowing-god-vs-experiencing-god

[2] Nghĩa các từ “biết” trong Kinh Thánh
https://www.biblestudytools.com/dictionaries/bakers-evangelical-dictionary/know-knowledge.html

[3] Battle of the Milvian Bridge
https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_the_Milvian_Bridge

[4] Battle of Tolbiac
https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Tolbiac

[5] 7 Lý Do Chúa Không Đáp Lời Cầu Nguyện Theo Kinh Thánh
https://bachkhoa.name.vn/2024/02/05/7-ly-do-chua-khong-dap-loi-cau-nguyen-theo-kinh-thanh/

[6] Trải Nghiệm Giáng Sinh Ban Cho Ở Một Mái Ấm Tình Thương
https://bachkhoa.name.vn/2024/11/10/trai-nghiem-giang-sinh-ban-cho-o-mot-mai-am-tinh-thuong/

Ở Việt Nam, thống kê cho thấy cứ ba cặp kết hôn có một cặp ly hôn [1], có nơi giờ đã lên tới hai [2]. Ly hôn đã tạo ra bao trái tim tan vỡ, bao đứa trẻ mất cha mất mẹ, và bao tâm hồn cay đắng. Hôn nhân giờ rủi ro tan vỡ cao, không chắc sẽ hạnh phúc mãi về sau nữa. Để tránh ly hôn, ta cần biết các lý do ly hôn chính, những khó khăn trong hôn nhân, các kiểu tình yêu, nhất là tình yêu agape – liều thuốc chữa lành cho hôn nhân hiện đại.

I. Các lý do ly hôn và những khó khăn trong hôn nhân

Khảo sát thống kê cho thấy 3 lý do ly hôn chính là [1]:

1. Do mâu thuẫn về lối sống
2. Do ngoại tình (thường cũng là do trong mâu thuẫn về lối sống)
3. Do áp lực kinh tế

Tại sao ngày nay con người tự do yêu đương, không phải cha mẹ sắp đặt, hẹn hò tìm hiểu cũng vài năm mới cưới, mà sao cuối cùng tỷ lệ ly hôn lại tăng vọt với lý do không hợp hay không chịu nổi áp lực?

Tôi nghĩ là do phim truyện âm nhạc tình cảm lãng mạn khiến giới trẻ có kỳ vọng sai lầm về hôn nhân. Có vẻ họ hy vọng hôn nhân là gặp được nửa kia của mình, người sẽ làm cho cuộc đời mình hoàn hảo. Và đời sống hôn nhân sẽ ngất ngây như những buổi hẹn hò, như trong lời ca tiếng hát, trong các phim truyện. Ảo mộng tình yêu này khiến họ bất ngờ khi chuyển đổi từ đời sống độc thân sang đời sống gia đình, và vỡ mộng trước sự khác biệt giữa kỳ vọng và thực tế.

Đời sống độc thân rất gọn nhẹ, không phải bận tâm lo lắng gì, có thể chuyên tâm lo công việc Chúa (1 Cô-rinh-tô 7:32). Người độc thân có thể tự do đi đó đi đây, làm điều mình thích. Họ chỉ lo áp lực công việc, bị dục tình hun đốt (1 Cô-rinh-tô 7:9), dễ rảnh rỗi sinh nông nổi.

Đời sống độc thân không phải bận tâm lo lắng gì, tự do đi đó đi đây

Còn người có gia đình phải lo chuyện gia đình, nhà cửa, con cái. Mà thời nay khác thời trước. Người độc thân chỉ cần căn phòng nhỏ, còn người có gia đình cần chỗ ở rộng. Thời trước đất rẻ xây nhà dễ, thời nay làm cả đời chưa chắc mua nổi miếng đất căn nhà. Thời trước y tế rẻ, thời nay y tế đắt đỏ hơn nhiều. Thời trước nuôi con rẻ, thời nay nuôi mỗi đứa con tầm trung cũng 4-8 triệu/tháng [3][4] (trong khi thu nhập bình quân 12.4 triệu/tháng [10]). Thời trước thì con cái tự đi tự học tự chơi với bạn, thời nay ba mẹ phải đưa rước, bày trò chơi, và kìm cặp để chúng không nghiện điện thoại là thứ làm não mục nát như ma túy [5]. Người độc thân thì chuyện gì theo ý mình, còn người có gia đình phải đặt con cái gia đình lên trên, ít khi được theo ý mình. Và thời nay có nhiều ham muốn thời trước không có.

Vậy nên so với thời độc thân, đời sống gia đình áp lực tăng thêm gấp 5-7 lần. Hẹn hò thì chỉ vui chơi ăn uống, đâu có liên quan gì đến đời sống gia đình. Khi về sống chung thì áp lực hơn hẳn, chẳng lãng mạn như phim truyện âm nhạc miêu tả. Rồi người muốn cái này, người muốn cái kia. Người này thấy cái này là quan trọng, người kia thấy vô nghĩa. Chẳng ai được như mình muốn. Trong nhà thì mâu thuẫn gắt gỏng, bên ngoài thì vui vẻ lịch thiệp, áp lực thời gian kinh tế nặng nề. Do đó tỷ lệ ly hôn ngày một cao, cứ 3 cặp kết hôn có 1-2 cặp ly hôn [1] [2].

II. Phân biệt tình yêu eros và tình yêu agape

Tình yêu thật ra cũng có nhiều loại, như tình yêu nam nữ rõ ràng là khác với tình yêu cha mẹ con cái. Ta cần hiểu và phân biệt các loại tình yêu để biết tình yêu nào dễ đến hôn nhân bền vững, và cái nào dễ ly hôn.

Eros, thần tình yêu

Tình yêu eros lấy từ tên thần tình yêu của Hy Lạp là Eros. Từ eros, ta có từ erotic là gợi cảm (hứng tình dục). Tình yêu eros là tình yêu tình dục, là cảm hứng rất mạnh mẽ để duy trì giống nòi, khiến con tim ta thổn thức và đầu óc ta hưng phấn. Nhưng như thần Eros, nó như đứa trẻ tinh nghịch, cảm hứng nhất thời. Vậy nên có lời hát “thật không muốn đâu em ơi, vì tình đã hết anh sao đây, chẳng lẽ nói anh yêu em vậy thôi”. Tình yêu eros tất nhiên không chịu nổi những khó khăn áp lực kể trên của đời sống hôn nhân.

Tình yêu agape trong trường ca của Homer là tình yêu giữa các chiến binh cùng nhau chiến đấu nơi chiến trường (như tình đồng đội đồng chí) [6] [7] . Nó là tình yêu vị tha (vì người khác), hy sinh cho nhau, vì nghĩa, vì gia đình, đất nước. Nó hiếm khi được nhắc đến trong văn chương Hy Lạp, nhưng lại được nói đến rất nhiều trong Kinh Thánh và văn chương Cơ Đốc như là tình yêu đích thực. Tình yêu agape được miêu tả chi tiết trong Kinh Thánh như sau:

“Tình yêu thương (agape) hay nhịn nhục, tình yêu thương hay nhân từ; tình yêu thương không ghen tị, không khoe mình, không kiêu ngạo, không cư xử trái lẽ, không kiếm tư lợi, không nhạy giận, không nuôi dưỡng điều dữ, không vui về điều bất công, nhưng vui trong sự thật. Tình yêu thương hay dung thứ mọi sự, tin mọi sự, hi vọng mọi sự, chịu đựng mọi sự.” (I Cô-rinh-tô 13:4-7)

Ta có thể nhận thấy tình yêu thương agape là liều thuốc chống lại 3 nguyên nhân ly hôn chính kể trên, giữ cho hôn nhân được bền vững lâu dài:

1. Nhịn nhục: đứng đầu trong các đặc tính của tình yêu thương agape vì nó kháng lại lý do ly hôn số 1 và 2. Nó giúp con người chấp nhận những mâu thuẫn trong lối sống, cảm giác trái ý mình, cả các chuyện bị xúc phạm, tổn thương… khi sống cùng nhau.

2. Nhân từ: đứng thứ hai vì nó là ý thức luôn làm tốt cho người kia cả khi họ không bù đắp tương xứng. Đặc tính này đem lại sự ấm áp của gia đình, là nơi mọi người làm tốt cho nhau.

3. Không ghen tị, không khoe mình, không kiêu ngạo, không cư xử trái lẽ, không kiếm tư lợi, không nhạy giận, không nuôi dưỡng điều dữ: đây là những nguyên tắc cư xử cần có để có một quan hệ yêu thương tốt đẹp.

4. Không vui về điều bất công, nhưng vui trong sự thật: yêu thương thật khác với cưng chiều ở chỗ trong yêu thương có sự chỉnh sửa, luôn hướng về lẽ thật, điều công chính chứ không vui với những điều bất công bất chính. Sự cưng chiều khiến người được yêu trở nên hư hỏng, nhưng sự chỉnh sửa giúp người được yêu trở nên công chính tốt đẹp hơn.

5. Hay dung thứ mọi sự, tin mọi sự, hi vọng mọi sự, chịu đựng mọi sự: đây là thái độ của tình yêu thương trước những mâu thuẫn khác biệt và cả tội lỗi sai phạm của người được yêu. Thực sự thì chúng nghe có vẻ dễ bị lạm dụng trục lợi, nhưng quả thật là non sông dễ đổi, bản tính khó dời. Nhiều khi ta chỉ có thể dung thứ, hi vọng, chịu đựng, cầu nguyện và tin rằng Chúa sẽ làm chuyện khó hơn dời non lấp biển.

Người ta hay nói ông bà ta ngày xưa kết hôn do sắp đặt không có tình yêu, nhưng thật ra là chỉ không có tình yêu eros, cảm hứng đam mê gợi cảm tình dục thôi. Chứ hôn nhân ông bà ta ngày xưa đầy tình yêu agape, hy sinh cho nhau vì tình nghĩa, vì gia đình đất nước, biết nhịn nhục, nhân từ, hy vọng, dung thứ, chịu đựng, v.v…

III. Hôn nhân là môi trường rèn luyện tình yêu agape

Đời sống là khó khăn. Đời sống gia đình là khó khăn. Hôn nhân là khó khăn, đầy áp lực công việc nhà cửa con cái cơm áo gạo tiền. Nếu ta nghĩ hôn nhân là gặp được nửa kia, người sẽ làm cho đời mình hoàn hảo, ước mơ của mình sẽ thành hiện thực, đời sống sẽ lãng mạn như trong âm nhạc phim truyện, hãy dẹp bỏ ảo mộng đó. Có lẽ đây là thái độ khiến cứ 3 cặp kết hôn thì 1-2 cặp ly hôn như hiện nay [1] [2].

Hôn nhân là môi trường rèn luyện nhân cách

Hãy nghĩ rằng hôn nhân là trường rèn luyện nhân cách, nơi Đức Chúa Trời dùng những khó khăn vất vả của đời sống gia đình để thánh hóa chúng ta [8], luyện cho ta biết yêu người lân cận như mình (Mác 12:31). Việc xây dựng bảo vệ gia đình cũng vất vả áp lực như chiến trường, và hai vợ chồng hãy như hai chiến binh cùng nhau chiến đấu trong tình yêu agape:

1. Hãy nhịn nhục với nhau: Người kia có thể sống khác biệt, có các mong muốn đòi hỏi trái ý ta, phạm tội cùng ta 7 lần 1 ngày… nhưng ta hãy nhịn nhục và tha thứ (Ma-thi-ơ 18:21). Họ vẫn là người lân cận nhất của ta, là đồng đội cùng ta chiến đấu xây dựng bảo vệ gia đình.

2. Hãy nhân từ làm tốt cho nhau: Dù có thế nào, người kia vẫn là người lân cận nhất của ta.

3. Đừng làm những chuyện gây tổn thương tình cảm như: ghen tị, khoe mình, kiêu ngạo, cư xử trái lẽ, kiếm tư lợi, nhạy giận, nuôi dưỡng điều dữ, v.v…

4. Đừng vui với điều bất công, nhưng hãy luôn đề cao sự thật và điều công chính: Việc cưng chiều chỉ làm hại người được yêu, chỉ có sự thật và lẽ công chính mới bền vững lâu dài.

5. Hãy dung thứ, tin tưởng, hi vọng, chịu đựng: Mâu thuẫn, thất vọng, sai lầm, phạm tội là không thể tránh khỏi. Nhưng họ vẫn là ngươi cùng ta chiến đấu xây dựng gia đình. Non sông dễ đổi, bản tính khó dời, hãy cầu nguyện xin Chúa làm việc dời non chuyển núi.

Áp lực thời gian và kinh tế nặng nề của đời sống hôn nhân là không thể tránh khỏi. Nhưng nếu rèn luyện các đặc tính trên của tình yêu agape, ta sẽ có đời sống suôn sẻ quý mến nhau hơn. Khi còn thiếu sót đặc tính nào, ta sẽ gặp rắc rối chỗ đó. Vậy nên hôn nhân là môi trường rèn luyện nhân cách và tình yêu thương. Có lẽ vì vậy mà tôi luôn thấy những người kết hôn lâu năm có sự nhẫn nhịn, nhân từ, mềm mại, khéo léo, dung thứ. Họ đã kinh qua môi trường rèn luyện những đặc tính đó, nhờ đó mà có được nhân cách đẹp đẽ như vậy. Còn dân gian hay nói các bà cô muộn chồng dễ khó tính, khắt khe, cáu gắt, khó hòa đồng [9].

Tổng Kết

Ngày nay cứ 3 cặp cưới có 1-2 cặp ly hôn với lý do chủ yếu là do mâu thuẫn lối sống và áp lực kinh tế [1] [2]. Quả là đời sống ngày nay áp lực hơn ngày trước, nhưng cũng do âm nhạc phim truyện tôn vinh tình yêu eros nên con người ngày nay có kỳ vọng sai. Vậy nên họ tan vỡ trước những áp lực cơm áo gạo tiền nhà cửa con cái của đời sống gia đình, là những điều chẳng có trong đời sống độc thân hay những cuộc hẹn hò.

Việc xây dựng gia đình, nuôi dạy con cái như một chiến trường căng thẳng áp lực, và vợ chồng là hai chiến binh cùng nhau chiến đấu. Nó là ngôi trường rèn luyện nhân cách. Biết yêu người lân cận như mình, sống theo tình yêu thương agape trong Kinh Thánh, biết nhịn nhục, nhân từ, khiêm nhường, dung thứ, hy vọng… đời sống hôn nhân sẽ suôn sẻ, vượt qua các mâu thuẫn áp lực, xây dựng được một gia đình đầm ấm. Còn không thì nó sẽ ra đầy mâu thuẫn và thất vọng.

Vậy nên đừng tìm kiếm tình yêu eros gợi cảm hứng. “Duyên là giả dối, sắc là hư không” (Châm Ngôn 31:30), duyên sắc không giúp ích gì cho việc xây dựng gia đình mà còn dễ gây ngoại tình. Vợ chồng hãy là đồng đội, là 2 người có cùng mục tiêu sống, cùng chiến đấu xây dựng gia đình, chia sẻ gánh nặng cơm áo gạo tiền nhà cửa nuôi dạy con cái. Hãy cùng nhau học trong ngôi trường rèn luyện nhân cách, luyện tập yêu thương người lân cận theo tình yêu agape, cùng các lối sống tốt đẹp khác theo Kinh Thánh.

Richard Huynh

Bài vở cộng tác hoặc góp ý xin gửi về tintuc@hoithanh.com

Bài đọc thêm

[1] Lý do chính khiến tỉ lệ ly hôn của người Việt ngày càng tăng, chủ yếu do phụ nữ đệ đơn
https://laodongcongdoan.vn/ly-hon-loi-song-hien-dai-hay-suy-thoai-nhan-cach-105314.html

[2] Kết hôn nhanh – ly hôn vội, do đâu?
https://www.phunuonline.com.vn/ket-hon-nhanh-ly-hon-voi-do-dau-a1526002.html

[3] Sống ở thành phố lớn, không dám sinh con thêm vì nuôi chẳng nổi
https://tuoitre.vn/song-o-thanh-pho-lon-khong-dam-sinh-con-them-vi-nuoi-chang-noi-20240717174058692.htm

[4] Dự tính chi phí nuôi con nhỏ cho bố mẹ có thu nhập tầm trung
https://tiki.vn/blog/du-tinh-chi-phi-nuoi-con-nho-cho-bo-me-co-thu-nhap-tam-trung/

[5] Gen Z, Fight ‘Brain Rot’ by Reading Books
https://www.thegospelcoalition.org/article/gen-z-brain-rot-books/

[6] Advent: Share Love
https://www.igoglobal.org/advent-share-love

[7] Agape
https://en.wikipedia.org/wiki/Agape

[8] Martin Luther Về Hôn Nhân Như Ngôi Trường Rèn Luyện Nhân Cách
https://bachkhoa.name.vn/2024/09/28/martin-luther-ve-hon-nhan-nhu-ngoi-truong-ren-luyen-nhan-cach/

[9] Giải mã sự khó tính của các “bà cô” muộn chồng
https://dantri.com.vn/tinh-yeu-gioi-tinh/giai-ma-su-kho-tinh-cua-cac-ba-co-muon-chong-1232536268.htm

[10] Mức lương ở TP.HCM năm 2024
https://nld.com.vn/ai-la-nguoi-co-muc-luong-hon-103-ti-dong-nam-o-tp-hcm-nam-2024-196241225083028953.htm